5 ust. l Paktu LN), z wyjątkiem decyzji w sprawach wyraźnie
określonych w Pakcie, które Zgromadzenie mogło podejmować zwykłą lub kwalifikowaną większością (sprawy proceduralne i sprawy wyboru
członków Rady LN). O działalności Z.LN w 1920-39 zob. -> Liga Narodów.
M. PREYOST Les Commissions de 1'Assemblee de la Societe des Nations. Paris 1936; Prawo między/żar, i historia dyplomatyczna. Wybór dokumentów, oprać.: L. Gelberg, Warszawa 1958, t. II, s.
30-40.
• 4044
„ZGROMADZENIE OGÓLNE MAŁE" (ang. „Littie Generał Assembly", franc. „Petite Assem-blee Generale", hiszp. „Pequena Asamblea
Generał", roś. „Małaja Gienieralnaja Assambleja"), przyjęta w ONZ nazwa na Międzysesyjny Komitet Zgr. Og. NZ, UN Interim Committee of the
Generał Assembly, powstały 13 XI 1947 na jeden rok, przeciw głosom państw socjalist.; a 21 XI 1949 ad infinitum 45 głosami za, 5 przeciw i 4
wstrzymującymi się. Państwa socjalist. bojkotowały prace Komitetu jako instrument zimnej wojny, sprzeczny z Kartą NZ, która nie przewiduje
żadnego organu międzysesyjnego. Komitet 17 III 1952 oprać, nowy system głosowania w ONZ, nigdy nie debatowany potem i odroczył się sine
die.
UN Bulletin, l XII 1947, 15 VIII 1948, l XII 1949, l IV 1952.
• 4045
ZGROMADZENIE OGÓLNE NZ (ang. UN Generał Assembly, franc. Assemblee Generale de 1'ONU, hiszp. Asamblea Generał de la ONU,
roś. Gienieralnaja Assambleja OON), jeden z dwóch gł. organów ONZ obok R. Bezp. ONZ, ustanowiony rozdz. III i IV Karty NZ; składa się z
wszystkich członków ONZ, z tym że liczba reprezentantów każdego państwa członkowskiego w Zgromadzeniu nie może przekraczać 5. Funkcje i
uprawnienia Zgromadzenia określają art. 10-17, tryb głosowania art. 18 i 19. Stało się regułą, że doroczne sesje zwyczajne odbywają się od
połowy września do końca grudnia, rzadko przeciągają się na styczeń-luty. Sesje nadzwyczajne zwoływane są na żądanie Rady Bezp. ONZ lub
zwykłej większości członków Zgromadzenia. Posiada ono 7 gł. komisji: I—Polityczna i Bezpieczeństwa, n— Ekonomiczna i Finansowa, III—
Społeczna, Humanitarna i Kulturalna, IV—Powiemictw i Terytoriów Nieautonomicznych, V—Administracyj-no-Budżetowa, VI—Prawna, VII—
Polityczna Specjalna dla spraw szczególnej wagi. Do każdej
komisji należą wszystkie państwa członkowskie, stąd głosowanie w komisjach zazwyczaj przesądza wynik głosowania na sesji plenarnej
Zgromadzenia.
Regulamin Z.O. został w formie prowizorycznej uchwalony 11 II 1946, ostatecznej 17 XI i 21 XI 1947 Rez. 173/11 i 176/n. Wszedł w życie l l 1948; modyfikowany wielokrotnie: 11 XII 1948 —
Rez. 262 III, 2 IV 1949 — Rez. 271/III, 22 X 1949 — Rez. 362/IV, 3 XI 1950 — Rez. 377A/V zwana -» Zjednoczeni. dla Pokoju, l XI 1950 — Rez. 475 V, 20 XI 1951 — Rez. 597/VI. 6 XI 1952
— Rez. 684/VII, 21 XII 1952 — Rez. 689/ /VII, 23 X 1953 — Rez. 791/VIII, 11 X 1954 — Rez. 844/IX, 18 XII 1956 — Rez. 1104/XI, 12 XII 1957 — Rez. 1192/XII, 8 XII 1965 — Rez.
2101/XX. Wielka ilość modyfikacji przy. padła na okres najostrzejszej zimnej wojny, kiedy w Zgr. Og. NZ dominowała ,,maszynka do głosowania" państw obu Ameryk i Europy Zach., a
Regulamin przystosowywany był do aktualnych potrzeb.
Co roku publikowany jest tylko w jeż. ang. indeks wszystkich dokumentów minionej sesji Z.O.: In-dex to Proceedings of the Generał Assembly.
W latach 1946-49 wyd. był osobno indeks rezolucji:
Index of Resolutions adopted by the General Assembly. Zob. też Dokumentacja ONZ. Ze względu na ogromną ilość dokumentów każdej sesji (w
1970 wypadało na l dzień sesji przeciętnie 600 stron druków) archiwalne zestawy przygotowywane są w mikrofilmach. W 1954 wyd. został
pierwszy Index to Microfilm of UN Do-cuments za lata 1946-50.
P. A. LADAME L'Assamblee General de 1'ONU, Paris 1949;
H. F. HAVILAND The Political Role of the l/A? General Assembly. New York 1951, s. 190; P. F. BKUGIERE Les pomoirs de 1'AssembUe Generał des Nations Unieś en matiere po-litiaue et de
securite, Paris 1955, s. 431; D. S. BAILEY The General Assembly of the UN. A Study of Procedurę and Practice, London 1960, s. 337; J. KOLASA Regulamin Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w:
Państwo i Prawo nr 10/1963;
Regulament interieur de 1'Assemblee General. UN New York 1965, s. 48; N. R. ALKER, B. M. RUSSETT Worid Potitics In the Generał Assembly. N. Haven 1965, s. 326; J. KOLASA Rules of
Procedurę of the United Nations General Assembly. A Legal Analysis, Wrocław 1967, s. 207; G. RYSIAK Funkcje Zgromadzenia Ogólnego NZ w utrzymaniu miedzynar. po-koju i bezpieczeństwa,
Kraków 1969, s. 180; Rutes of Procedurę o f the Generał Assembly, UN New York 1972; Zbiór dokumentów nr 9, 1972, póz. 212-217.
ZIELARSTWO -> Zioła lecznicze.
• 4046
„ZIELONA MIĘDZYNARODÓWKA" (ang. „The Green International", franc. „Intemationale verte", hiszp. „Internacional Verde", roś.
„Zielo-nyj internacyonał"), termin miedzynar. powstały po I wojnie świat. — ruch solidarnościowy eur. producentów rolnych skierowany
przeciwko dyktującym ceny świat producentom USA. Po II wojnie świat, nazwą tą objęto polit. ruch chłopski zach. Europy, organizujący
kongresy integracyjne. W EWG integrację rolnictwa przyjęto nazywać „Zieloną Europą", „Green Europę — Europę verte".
• 4047
„ZIELONA REWOLUCJA" (ang. „Green Revo-lution", franc. „Rćvolution Verte", hiszp. „Revo-lución Verde", róż. „Zielonaja riewolucyja"),
termin miedzynar. — proces szybkiego zwiększania produkcji rolnej, dzięki nowym odmianom roślin uprawnych, wyhodowanych w dekadzie
1961-70 w dwóch instytucjach, pracujących pod egidą FAO: w Miedzynar. Ośrodku Ulepszania Kukurydzy i Pszenicy w Meksyku szeregu
odmian pszenicy, tzw. „meksykanki" o niezwykłej plenności, dochodzącej do 60 q z ha; oraz w Miedzynar. Instytucie Ryżu w Los Banos na
Filipinach,
1025
Ziemniaki 4052
który przekazał rolnikom pd. Azji odmiany ryżu p.n. „IR" dające od 40 do 80 q z ha. W Meksyku zastosowanie programu Międzynar. Ośrodka
pozwoliło na zwiększenie przeciętnych plonów pszenicy z ha z 8 do 28 q w latach 1950-70, przy ośmiokrotnym wzroście zużycia nawozów
sztucznych. W Pakistanie zastosowanie tego programu dało 8,6 min t w 1970, w porównaniu z 4,6 min t w 1965. Indie zaprzestały 1971 importu
pszenicy, podobnie Cejlon importu ryżu; Filipiny z importera ok. l. min t ryżu rocznie stały się eksporterem ryżu. Mimo to w wielu krajach
Trzeciego świata, korzystających z „z.r." ludzie nadal umierają z głodu, a żywność jest droższa niż była, na skutek starej struktury społ., która
dobrodziejstwami „z.r." obdarza tylko zamożnych chłopów i bogatych feudałów. To zaś wywołuje coraz ostrzejsze napięcia i bunty socjalne.