Po pierwsze, nie s� one potrzebne ludziom, kt�rych Hitler okre�la jako wysoko postawionych (hoch-stenden), nie u�ci�laj�c zreszt�, kogo ma na my�li. Po drugie,
173. Op. cit., s. 293-294.
138 Rozdzia� XIV
l
tak�e dla mas ludowych dogmaty te i ko�cio�y je g�osz�ce potrzebne s� tylko czasowo, dop�ki nie znajdzie si� jaki� doskonalszy od nich �rodek zast�pczy (mo�e w�a�nie religia staro�ytnych German�w?).
Na razie jednak, dop�ki nie ma lepszego �rodka zast�pczego dla chrze�cija�stwa, Hitler w pe�ni aprobuje oba wyznania chrze�cija�skie nie tylko dla niemieckich mas ludowych w og�le, lecz r�wnie� w szczeg�lno�ci dla cz�onk�w ruchu narodowosoc-jalistycznego, kt�remu przewodzi. "W ramach naszego ruchu -czytamy w "Mein Kampf" - mo�e zasiada� najg��biej wierz�cy protestant oraz najbardziej oddany swej wierze katolik, nie wchodz�c w najl�ejszy nawet konflikt ze swymi przekonaniami religijnymi" m.
Obraz Hitlera w roli obro�cy wyzna� chrze�cija�skich, a tym samym warto�ci wiary chrze�cija�skiej, wygl�da na absolutn� grotesk�, niemniej jest to groteska realna, przedstawiona przez samego fuhrera na �amach jego "dzie�a".
Generalne poparcia Hitlera dla funkcji ko�cio��w katolickiego i protestanckiego w Niemczech i Austrii ��czy si� jednak z ostr� krytyk� niekt�rych aspekt�w dzia�alno�ci tych ko�cio��w. Szczeg�lnie dotyczy to Austrii w okresie przed pierwsz� wojn� �wiatow�. Katolickiemu duchowie�stwu w tym kraju zarzuca� Hitler brak poparcia dla ludno�ci niemieckiej, oboj�tn� postaw� wobec wyst�pnej polityki Habsburg�w, zmierzaj�cej do s�owianizacji Austrii. "Do czysto niemieckich parafii - twierdzi Hitler - wyznaczano proboszcz�w-Czech�w, kt�rzy dzia�aj�c wolno, lecz konsekwentnie, wzmacniali pozycje narodu czeskiego kosztem interes�w Ko�cio�a, staj�c si� jednocze�nie prowodyrami procesu d�awienia niemczyzny.
Duchowie�stwo niemieckie zawiod�o w powsta�ej sytuacji niemal ca�kowicie. Nie tylko, �e przejawi�o zupe�n� niezdatno�� do prowadzenia podobnej ofensywy na rzecz Niemc�w, nie potrafi�o nawet w nale�yty spos�b odpiera� agresji strony przeciwnej. W ten spos�b okaza� si� element niemiecki - z powodu wyznaniowych nadu�y� z jednej strony i niedostatecznej obrony ze strony drugiej - w pozycji powolnego, ale nieustaj�cego cofania si�... Og�lne wra�enie nie mog�o by� innym, ani�eli to, �e ma tu miejsce brutalne �amanie niemieckich praw przez katolickie duchowie�stwo jako takie. Przez to jednak wysz�o na jaw, �e Ko�ci� nie tylko nie wsp�czuje ludowi
174. Op. cit., s. 632.
139
Hitler � religii i ko�cio�ach
niemieckiemu, lecz �e w niegodny spos�b staje po stronie jego wrog�w" 17S.
Ko�ci� protestancki w Austrii, wed�ug opinii Hitlera, zachowywa� si� lepiej ni� katolicki w kwestii obrony praw Niemc�w w tym kraju. Jednak�e pope�nia� inny, nie mniej ci�ki b��d, nie prowadz�c nieub�aganej walki z �ydostwem. "Protestantyzm -pisze Hitler - b�dzie zawsze czynny w promowaniu wszystkiego, co niemieckie, je�eli idzie o kwestie wewn�trznej czysto�ci i narodowego pog��bienia, o obron� niemieckiego charakteru, niemieckiego j�zyka, a tak�e niemieckiej wolno�ci, poniewa� to wszystko wynika z samej jego istoty; jednak�e natychmiast przyst�puje do zwalcznia w najbardziej wrogi spos�b ka�dego usi�owania uratowania narodu z oplatania przez jego �miertelnego wroga, albowiem nastawienie protestantyzmu do �ydostwa okre�lone jest przez sztywne dogmaty. Tu wszak chodzi o spraw�, bez kt�rej rozstrzygni�cia wszystkie starania o niemieckie odrodzenie i wzmocnienie s� ca�kowicie bezsensowne i takimi pozostan�" 176.
Ocena przez Hitlera roli ko�cio��w chrze�cija�skich w Niemczech jest mniej krytyczna. G�o�no ubolewa nad upadkiem religijno�ci mas ludowych. "Podczas gdy oba wyznania (katolickie i protestanckie - E.G.) wydaj� wielkie pieni�dze w Azji i Afryce, a�eby pozyska� nowe zast�py wiernych... trac� w samej Europie miliony i znowu miliony zwolennik�w, kt�rzy b�d� wyobcowuj� si� z wp�yw�w wszelkiej religii, b�d� zaczynaj� kroczy� w�asnymi drogami. Skutki, przede wszystkim w dziedzinie moralnej, okazuj� si� bardzo niepomy�lne.
Godna uwagi jest tak�e ci�gle nasilaj�ca si� walka przeciwko dogmatycznym za�o�eniom poszczeg�lnych wyzna�, w kt�rych braku praktyczne funkcjonowanie wiary religijnej na tym ludzkim �wiecie nie daje si� w og�le pomy�le�" 177.
Powa�na wada, jak� dostrzega Hitler w funkcjonowaniu obu ko�cio��w chrze�cija�skich, zar�wno w hierarchiach ko�cielnych, jak i w �rodowisku szerokich rzesz wyznawc�w, polega na prowadzeniu ca�kowicie niepotrzebnej i bardzo szkodliwej dla interes�w og�lnoniemieckich, walki mi�dzywyznaniowej. "Zwalczanie zasadniczych warto�ci ka�dego z wyzna� z konieczno�ci� prowadzi w Niemczech - w warunkach istniej�cego u nas roz�amu religijnego - do wojny eksterminacyjnej mi�dzy obu wyznaniami... To, co od os�b przynale�nych do w�asnego wy-
175. Op. cit., s. 118-119.
176. Op. cit., s. 123.
177. Op. cit., s. 292-293.
140 Rozdzia� XIV
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.