Te reguły kolizyjne są jednym z przykładów
tego typu metod prawniczych stosowanych przez bardzo długi okres czasu. Są oparte na pewnych
kryteriach, odwołujących się do systemu prawa, do konstrukcji systemu prawa. Pierwsza z tych
re
guł opiera się na kryterium h
ierarchiczności , czyli podrzędności, nadrzędności hierarchicznej,
funkcjonującej pomiędzy normami, tzn. na tym że jedna norma jest hierarchicznie wyższa od innej
normy. W oparciu o to kryterium, konstruowana jest tzw. Reguła lex superior (zniesienie prawa).
Ta reguła brzmi lex superior derogat legi interiori, czyli norma wyższego rzędu, uchyla normę
niższego rzędu. Drugie z kryteriów, na których oparta jest kolejna reguła kolizyjna, to jest
c hronologiczne , i to kryterium, pozwala na sformułowanie reguły lex posterior derogat legi priori
(norm
a późniejsza uchyla wcześniejszą). Trzecie z kryteriów - m
erytoryczne , opiera się na treści,
porównaniu i odwołaniu się do treści norm prawnych, to kryterium brzmi lex speciali derogat legi
generali (norma szczegółowa uchyla normę ogólną). To są trzy podstawowe reguły kolizyjne,
oparte o trzy kryteria, więc: kryterium hierarchiczne, kryterium czasowe (czasu wydania normy)
i kryterium treści normy. Otóż te reguły kolizyjne, znajdują zastosowanie w pewnych szczególnych
sytuacjach, to jest w sytuacji colisinori i dlatego te reguły nazywają się regułami kolizyjnymi.
Sprzeczność nawiązuje wprost do pojęcia sprzeczności logicznej, w związku z tym pojęcie
logicznej sprzeczności odnoszącej się do zdań ma także zastosowanie do sprzeczności logicznej
i sprzeczności bezlogicznej, odnoszącej się do norm, czy ta sprzeczność pomiędzy normami jest
taką samą sprzecznością jak sprzeczność między zdaniami, ponieważ ta między zdaniami jest
logiczna. Dlatego też zdania te mogą być rozpatrywane pod względem wartości logicznych, prawdy
i fałszu.
Z tego między innymi powodu, wygodniej jest się posłużyć pojęciem kolizji i normy, które jest
jakby neutralne z tego pkt. widzenia ale w związku z tym możemy powiedzieć tak, że reguły
kolizyjne stosujemy do tych wszystkich sytuacji, gdzie, czy też w których normy znajdą się
w określonej kolizji. Biorąc to wszystko pod uwagę musimy dodać jedno, że pojęcie kolizji jest
pojęciem stosunkowo nowym i posługują się nim wszyscy Ci, którzy maja świadomość tych
problemów, pewnego zobowiązania filozoficznego, jeżeli się posługujemy pojęciem sprzeczności.
9
Natomiast w tradycyjnym prawoznawstwie, oczywiście spotykamy z pojęciem sprzeczności norm
w związku z tym, jeżeli tak to jest tradycyjnie ujmowane, że normy nie są sprzeczne. Sprzecznością
nazywamy pewną kolizję. Jeśli uczynimy takie zastrzeżenie to możemy powiedzieć że możemy
mieć do czynienia z dwoma typami tych sprzeczności czy też kolizji. Po pierwsze może to być tzw.
Sprzeczność abstrakcyjna. Po drugie tzw. Sprzeczność konkretna, czyli normy mogą kolidować ze
sobą w ten sposób abstrakcyjny bądź w sposób konkretny. Normy te kierowane do tego samego
adresatów, czyli posiadające identyczną hipotezę. Hipoteza to jest ta część normy, która określa
adresata. Wtedy mamy do czynienia ze sprzecznością abstrakcyjną czyli np. do studentów, kiedy
dwie normy będą skierowane do tego samego kręgu adresatów, ale odmiennie będą określały
sposób ich postępowania. Czyli sprzeczność abstrakcyjna polega na rażącym nakazaniu adresatom
dwóch diametralnie różnych czynności. Sprzeczność konkretna zachodzi wówczas, gdy: po
pierwsze nie zachodzi sprzeczność abstrakcyjna, a po drugie z praktycznych względów dwóch
norm nie da się jednocześnie zastosować, ze względów praktycznych. Zawsze musi być tak, że
tylko jedna z kolidujących norm może obowiązywać, druga nie obowiązuje. Jedna z dwóch
kolidujących norm jest wyższego rzędu hierarchicznego, druga niższego, np. jedna jest normą
ustawy, a druga normą rozporządzenia i zachodzi między nimi kolizja, na podstawie reguły lex
superior derogat legi imperiori, czyli będzie obowiązywała norma ustawowa. To samo będzie miało