X


Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.

Na pustkowiu nie tkni�tym przez ludzk� aktywno�� i oboj�tnym na ludzkie cele nie ma �adnych drogowskaz�w ani p�ot�w, kt�re jeden obszar przeciwstawia�yby innemu; jedna wydma jest podobna do drugiej i nie ma w nich niczego, co r�ni�oby je mi�dzy sob�. Wydaje si� przeto, �e nie zamieszkane pustkowie jest bezforemne. Natomiast w otoczeniu poddanym pracy kulturowej jednorodny, p�aski obszar podzielony jest na zakresy, kt�re dost�pne dla jednych ludzi, innym s� wzbronione, na cz�ci odpowiednie dla pojazd�w, i takie, kt�re s�u�� pieszym. Teraz �wiat uzyskuje struktur�. Ludzie dziel� si� w nim na zwierzchnik�w i podw�adnych, funkcjonariuszy w�adzy i cywil�w, tych, kt�rzy m�wi�, i tych, kt�rzy tylko s�uchaj� i s� pos�uszni, co pozostaje bez �adnego widocznego zwi�zku z "naturalnymi" r�nicami w budowie cielesnej i zdolno�ciach umys�owych. Je-dnorodnie up�ywaj�cy czas dzieli si� na por� �niadania, przedpo�udniowej kawy, obiadu, podwieczorku i kolacji. Zgromadzenia podobne czy nawet identyczne pod wzgl�dem fizycznym s� przecie� wyra�nie odgraniczone: raz jest to seminarium, kiedy indziej konferencja, a innym razem beztroskie spotkanie towarzyskie przy winie i orzeszkach. Spo�ywanie potraw, fizjologicznie zawsze s�u��ce temu samemu celowi, jest jednak nader odmienne w zale�no�ci od tego, czy chodzi o herbatk� u cioci, kolacj� przed telewizorem czy uroczysty raut.
Te i analogiczne r�nice odk�adaj� si� jednocze�nie na dw�ch p�aszczyznach. Jedna to uk�ad �wiata, w kt�rym dzia�amy. Druga to same nasze poczynania. Fragmenty �wiata r�ni� si� mi�dzy sob�, a tak�e same si� zmieniaj� w zale�no�ci od okres�w, na kt�re dzieli si� czas (ten sam budynek mo�e by� szko�� z rana, a sal� balow� wieczorem; to samo pomieszczenie, kt�re za dnia s�u�y jako gabinet, na noc przemienia si� w sypialni�, a �adna
Natura i kultura
z tych zmian nie jest nieodwracalna). R�nicuj� si� jednak ti czynno�ci. Zachowanie przy stole b�dzie zale�e� nie tylkc tego, co znalaz�o si� na blacie, ale tak�e od tego, kto przy zasiad�. Ale nawet spos�b jedzenia b�dzie zupe�nie odmk podczas uroczystego obiadu rodzinnego i randki z sympati�.
Raz jeszcze podkre�lmy, �e oddzielenie owych dw�ch p� czyzn (sytuacji i poczyna�, tego, co zewn�trzne, i tego, wewn�trzne, tego, co obiektywne, i tego, co subiektywne) abstrakcyjne. W opisie trzeba je rozdzieli�, co nie znaczy, �e oddzia�uj� na siebie. Nie by�oby uroczystej kolacji bez biesiadni zachowuj�cych si� uroczy�cie ani te� balu bez tancerzy w szamp kich nastrojach, podobnie jak nie ma rzeki bez up�ywaj�cych ani wiatru bez ruchu powietrza. To odpowiednie zachow nauczyciela i student�w pozwala zaistnie� seminarium. P�aszcz;
w teorii wyodr�bnione, w praktyce s� nierozerwalnie zwi�� bardziej przypominaj�c dwie strony medalu ni� samodzielne t Jedna nie mo�e istnie� bez drugiej, funkcjonowa� zatem mog�, t wzajemnie si� warunkuj�c i wspomagaj�c. R�nicowa) kt�re jest wytworem kulturowo zaprowadzonego porz�dku, w s�b jednoczesny i skoordynowany wp�ywa na otoczenie dzia�a� nie same. �mia�o mo�na wi�c stwierdzi�, �e przeciwie�i istniej�ce w otaczaj�cym nas �wiecie odzwierciedlaj� si� w �re cowaniu ludzkich dzia�a�, je�li wi�c spostrzegamy antagonisty' wzorce zachowa�, powinni�my te� odnale�� podobnie ostre po� �y. Mo�na by zaryzykowa� stwierdzenie, �e zr�nicowanie za wa� nadaje tre�� zr�nicowaniu otoczenia - i vice versa.
T� koordynacj� mo�na tak�e wyrazi� inaczej, powiadaj�i kulturowo zorganizowany �wiat spo�eczny oraz zachowania ki rowo ukszta�towanych jednostek s�ustrukturowane,to czy za pomoc� opozycji tak u�o�one, �e okre�lone spo�e sytuacje domagaj�si� okre�lonych zachowa�, wzorce zachowa� odsy�aj� do stosownych sytuacji, przy czym owe u�o�enia s� ze skorelowane (maj� podobne ukszta�towanie). Ilekro� wid;
okre�lony uk�ad wzorc�w poczyna� (na przyk�ad, wspomr wy�ej nak�adanie si� na siebie zachowa� formalnych i niefor nych), tylekro� mo�emy przypu�ci�, �e podobny uk�ad zach r�wnie� w spo�ecznym �rodowisku owych poczyna�-1 vice v
156 Socjologia
Instrumentem, kt�ry zapewnia H osobliw� korespondencj� pomi�dzy strukturami rzeczywisto�ti spo�ecznej a kulturowo ukszta�towanymi zachowaniami, jest kod kulturowy. Domy�lacie si� ju� zapewne, �e kod �w jest pizede wszystkim systemem odniesie� i opozycji, a odnoszone dc siebie s� w nim znaki - czynniki wzrokowe, s�uchowe, dotykowe, w�chowe, takie jak r�nobarwne �wiat�a, elementy ubioru, napisy, ustne stwierdzenia, intonacje, gesty, wyrazy twarzy, zapachy itd. - kt�re wi��� zachowania z ich spo�ecznymi kontekstami. Znaki wskazuj�, by tak rzec, naraz w dw�ch kierunkach: na intencj� aktor�w i na spo�eczn� rzeczywisto��, w kt�rej rozmywa si� dana akcja. �aden z tych element�w nie jest prostym otizwierciedleniem drugiego, �aden z nich nie jest wa�niejszy od drugiego. Powt�rzmy raz jeszcze, �e istniej� tylko we wzajemnymi powi�zaniu, kt�re zapewniane jest przez kod kulturowy.
Wyobra�my sobie, na przyk�ad, napis na drzwiach do budynku:

Podstrony

Drogi uГ„ЕЎД№Еџytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

 Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.