X


Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.


Rytua�y religijne, jak wspomniano, wi��� si� z sakraln� dymensj� ludzkiego do�wiadczenia, urzeczywistniaj� si� w dziedzinie �ycia religijnego (dymensj� rytualistyczna) oraz s� wytwarzane, wspierane i rozwijane przez struktury religijne, a tak�e - w zale�no�ci od kontekstu spo�ecze�stwa -przez struktury cywilne. Najog�lniej bior�c, wszystkie te rytua�y mo�na podzieli� na kilka grup, przy czym trudno jest znale�� jednolite i roz��czne kryteria tego podzia�u. (V�'i��' -j '*-
Jedn� z tych grup stanowi� rytua�y roku ko�cielnego, zwane inaczej "dorocznymi". Wyst�puj� one b�d� w rytmie dorocznym, b�d� tylko sporadycznie ze wzgl�du na jak�� sytuacj�. Z uwagi na miejsce, gdzie si� odbywaj�, mo�na je podzieli� na trzy podgrupy: ko�cielne, lokalne i rodzinne. Pierwsze z nich maj� miejsce w ko�ciele i s� zwi�zane z r�nymi �wi�tami, jak Adwent, Bo�e Narodzenie, Wielki Post, Wielkanoc, Bo�e Cia�o, odpust parafialny, Wszystkich �wi�tych i Dzie� Zaduszny, Wniebowzi�cie Matki Boskiej, Matki Boskiej Gromnicznej itd. Drugie maj� miejsce w spo�eczno�ci
209
lokalnej, jak kol�da z gwiazd�, sypanie owsa, polewanie wod�, �wi�cenie p�l up. Inne maj� miejsce w domu rodzinnym, jak dzielenie si� op�atkiem, choinka, �piewanie kol�d, dzielenie si� jajkiem itp. Wiele z wymienionych rytua��w posiada w�asn� liturgi�, a zarazem pewn� "opraw�" kulturow�.
Druga grupa rytua��w zwi�zana jest z przyjmowaniem sakrament�w �w. Obejmuj� one dwie podgrupy: rytua�y ko�cielne i religijno-kulturowe. Pierwsze z nich oparte s� na przepisach ko�cielno-liturgicznych, np. chrzest, eucharystia, �lub ko�cielny, pogrzeb ko�cielny; drugie z kolei na zwyczajach regionalnych i lokalnych, jak chrzciny, ma�e wesele, du�e wesele, stypa itp. �wiadomy zwi�zek tych rytua��w z przyjmowaniem sakrament�w �w. mo�e przyczyni� si� do ukazania ich znaczenia dla �ycia religijnego.
Trzeci� grup� rytua��w ko�cielnych obejmuj� sakramentalia. Wi��� one w r�ny spos�b �ycie religijne z �yciem codziennym ludzi wierz�cych, wzmacniaj� wiar� jednostki, kt�ra ca�e swoje �ycie przyporz�dkowuje Bogu i oczekuje opieki Bo�ej, intensyfikuj� wi� religijn� w rodzinie i w r�nych strukturach religijnych. Przyk�adowo mo�na tu wymieni� po�wi�cenie domu, po�wi�cenie zi�, po�wi�cenie pojazd�w, po�wi�cenie przedmiot�w kultu religijnego.
Osoby typ czynno�ci rytualnych stanowi� rytua�y estetyczne. S� one zwi�zane z do�wiadczeniem estetycznym, z dziedzin� �ycia estetycznego i z instytucjami kulturalnymi. Wachlarz tych rytua��w jest szeroki; wyst�puj� bowiem w wielu zakresach kultury. Na pierwszym miejscu nale�y wymieni� rytua� w sztuce teatralnej. Nie wszystkie przedstawienia s� nim nacechowane. Najbardziej zbli�aj� si� do rytua�u te, kt�re korzystaj� z mit�w i symboli. Z jednej strony wprowadzaj� one pewien rodzaj widowiska z udzia�em zaanga�owanej grupy artyst�w, z drugiej za� wp�ywaj� na r�ne grupy spo�eczne. W sztuce teatralnej wyzwala si� wzajemny, emocjonalny stosunek mi�dzy aktorami a publiczno�ci�; mo�e te� wytworzy� si� wsp�lnota34. Inaczej m�wi�c, sztuka teatralna mo�e prowadzi� do wsp�pracy mi�dzy artystami a odbiorcami, co oznacza, �e jest ona spo�ecznie wytwarzana i konsumowana. Nieco inaczej przedstawia si� malarstwo. Jest ono zwykle produkowane indywidualnie i nabywane przez zainteresowane jednostki ludzkie. Niemniej malarz mo�e wprowadzi� pewne symbole, poprzez kt�re przyczynia si� do zartyku�owania symbolicznej �wiadomo�ci oraz ukrytych warto�ci w spo�ecze�stwie. Niekiedy malarstwo spe�nia szersz� rol�, np. poprzezjko-_ny. Obrazy religijne mog� by� nie tylko przedmiotem kontemplacji, ale czym� wi�cej, mianowicie okazj� do rozwijania innych rytua��w, jak zapalenie �wiec, modlitwa. S�u�� one w takim przypadku do nawi�zania kontaktu z sacrum, a mo�e te� wi�zi religijnej mi�dzy lud�mi wierz�cymi. Niewierz�cy, kt�ry ogl�da ikon�, mo�e mie� tylko prze�ycie estetyczne. Do rytua��w
Por. np. K. Braun. Teatr wsp�lnoty. Krak�w 1975.
210

Podstrony

Drogi uД№ДЅytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam siГ„в„ў na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerД‚Е‚w w celu dopasowania treĹ›ci do moich potrzeb. PrzeczytaĹ‚em(am) PolitykГ„в„ў prywatnoĹ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujГ„в„ў.

 Tak, zgadzam siГ„в„ў na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerД‚Е‚w w celu personalizowania wyĹ›wietlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treĹ›ci marketingowych. PrzeczytaĹ‚em(am) PolitykГ„в„ў prywatnoĹ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujГ„в„ў.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.