Przy ulicy Fraunplan rzuca się w oczy zabytkowa fasada domu, w którym przez wiele lat żył i gdzie umarł Johann Wolfgang Goethe...

Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.

Stylowy dom skła-
da się jakby z dwóch części. W jednej mieszczą się wspaniale urządzone salony
i pokoje, w których Goethe przyjmował gości jako minister księstwa Weimaru,
a w drugiej — gdzie żył i pracował jako wielki, ba, może największy poeta nie-
miecki. Obydwie te części różnią się krańcowo. W pierwszej panuje przepych,
pełno jest rzeźb antycznych i innych dzieł sztuki. Widać tam wspaniałe obrazy
Cranacha i Rubensa, okazy włoskiej majoliki z XVI wieku, rysunki, portrety przyjaciół, wspaniałe meble. A w drugiej — uderza niezwykła skromność i prostota.
Ogromna biblioteka pełna jest rzadkich i cennych książek z najróżniejszych dziedzin, świadczących o szerokich zainteresowaniach Goethego. Niezwykle skrom-
nie prezentuje się sypialnia Goethego: tylko proste łóżko, fotel i mały stolik —
nic więcej.
Dom-muzeum odwiedza codziennie wielu turystów z całego świata, bo też
i imię poety sławne jest wszędzie. Kustosz urzęduje w małym gabinecie tuż obok drzwi wejściowych.
W samo południe zameldowaliśmy się u niego. Przyjął nas z wielką serdecz-
nością. Doktor Wilhelm Kraft znał się bowiem z Marczakiem osobiście, kilkakrot-95
nie spotykali się na różnych zjazdach i sympozjach, a poza tym między placów-kami muzealnymi Weimaru i muzeami w Polsce trwała od lat ścisła współpraca.
— Interesuje was wiersz Goethego do Jenny von Gustedt? — zdumiał się
doktor Kraft. — Mam go właśnie przed sobą. Przed godziną była u mnie pani
Greta Herbst z Frankfurtu nad Menem, także w tej sprawie. Przysłał ją do mnie
mój dobry znajomy, doktor Gunter, kustosz Domu Goethego we Frankfurcie.
— Żelazna kobieta — mruknąłem z uznaniem o pani Herbst.
— Doktora Guntera zainteresowały okoliczności, w jakich jeden z ostatnich
wierszy Goethego trafił w nasze ręce — mówił dalej kustosz. — Jenny von Pa-
penheim na ostatnie urodziny Goethego darowała mu własnoręcznie haftowane
pantofle, a on na ten podarunek odpowiedział jej wierszem. Sprawa ta nie byłaby aż tak ważna, gdyby nie fakt, że najprawdopodobniej jest to jednocześnie jeden z ostatnich wierszy poety. Trzeba trafu, że w 1960 roku zgłosił się do nas pewien człowiek z pytaniem, czy zainteresuje nas kartka z wierszem, pod którym widnieje podpis Goethego. Natychmiast zorientowaliśmy się, że to jest właśnie ów wiersz.
Zapłaciliśmy temu człowiekowi dość sporą sumę za oryginał i wiersz natychmiast opublikowaliśmy.
— Czy dowiedzieliście się, skąd ów człowiek miał ten wiersz i czy nie był
w posiadaniu jeszcze innych starych rękopisów? — zapytał Marczak.
— Ależ tak, oczywiście. Wypytaliśmy go bardzo szczegółowo. Otóż przed
wojną i jeszcze jakiś czas po wojnie, do 1951 roku, mieszkał on na terenie Mazur, w dawnych Prusach Wschodnich. Był żonaty z Polką i za jej namową zdecydował się pozostać w Polsce. Ale gdy żona jego zmarła, poprosił o zezwolenie na
przeniesienie się na teren Niemieckiej Republiki Demokratycznej, gdzie żyła jego rodzina, bracia i siostry. Zezwolenie otrzymał i zamieszkał w Erfurcie. Opowiadał, że jeszcze kiedy mieszkał w Polsce, u jednego ze swoich znajomych odkrył
kiedyś na strychu skrzynie z mnóstwem starych papierów. Nic mu te papiery nie
mówiły, oprócz tego właśnie wiersza z podpisem Goethego. O Goethem bowiem,
jako wielkim poecie niemieckim, coś niecoś słyszał. Zabrał więc kopertę z wierszem i nie przywiązując do niej wielkiej wagi trzymał ją w swym domu, a potem
wraz z innymi swoimi rzeczami przywiózł do Erfurtu. W jakiś czas potem dowie-
dział się od kogoś, że w pobliskim Weimarze istnieje Muzeum Goethego.
— Jak się nazywa ów człowiek? Jaki jest jego adres w Erfurcie? Gdzie miesz-
kał, nim przyjechał do NRD? — zarzuciłem kustosza pytaniami.
Uśmiechnął się.
— O to samo pytała i pani Herbst. Wyszukałem więc stare rachunki z 1960
roku i mogę panom podać jego nazwisko, podobnie jak podałem je pani Herbst.
Otóż człowiek ten nazywa się Kurt Piontek, mieszka w Erfurcie przy ulicy Wil-
helma Piecka 10. Ale, na litość boską, wyjaśnijcie mi, co spowodowało aż tak
żywe zainteresowanie tym człowiekiem?
96
Dyrektor Marczak w krótkich słowach opowiedział kustoszowi o liście pani Anny von Dobeneck, o zbiorach doktora Gottlieba, o wyspie Fort Lyck, naszej
podróży do Frankfurtu i umowie, jaką zawarliśmy z Dobeneckiem.
— Na Czarcim Ostrowie nie ma już schowka — uzupełniłem opowieść Mar-
czaka. — Zaraz po wojnie ktoś trafił na niego i zabrał skrzynie ze zbiorami. Z listu pani Dobeneck wynika, że w zbiorach doktora Gottlieba był ów wiersz Goethego
do Jenny von Papenheim. A więc znajomy owego Piontka musiał być tym, który
dobrał się do schowka. Być może w jego domu, w skrzyni i na strychu, znajduje
się reszta zbiorów doktora Gottlieba. Piontek zabrał przecież tylko jedną kopertę z wierszem, bo zainteresowało go nazwisko Goethego. Ale może reszta bezcennych manuskryptów pozostała tam jeszcze?
Doktor Kraft zerwał się z krzesła.
— Natychmiast jedziemy do Erfurtu. Biorę swój służbowy samochód i wyru-
szamy. Szkoda każdej chwili!
W kwadrans później Wartburgiem doktora Krafta pędziliśmy szosą do nieda-
lekiego Erfurtu, bardzo starego i pełnego zabytków miasta, które do dziś słynie z hodowli kwiatów i nasion. Na wzgórzu Petersberg już w VII wieku założono
klasztor, a na wschód od wzgórza w czasach Karola Wielkiego powstało żywotne
i ruchliwe miasto, które otoczono murami. W miarę jak rozrastało się, przybywa-
ło i murów. Do dziś pozostały po nich zielone pasy, tak zwane ringi, o promieniu ponad kilometra.

Przy ulicy Fraunplan rzuca się w oczy zabytkowa fasada domu, w którym przez wiele lat żył i gdzie umarł Johann Wolfgang Goethe...

Serwis znalezionych fraz

Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.

Podstrony