W szczególności globalizacja ta posiada odzwierciedlenie
w problematyce ekonomicznej, w tym makroekonomicznej,
współczesnego świata.
Pojęcie „globalizacja" pojawiło się w ekonomii w połowie XX wieku
w ujęciu ówczesnych ekonomistów, charakterystyczną cechą tego procesu
było nasilanie centralizacji kapitału przy równoczesnej dekoncentracji
produkcji .
2
Współcześnie literatura przedmiotu nadaje nowy wymiar i nową treść
dla tego pojęcia. Utożsamiane jest ono z procesem zmiany perspektywy
określania zasad i reguł postępowania, zdarzeń, zachowań działań
i uznawanych wartości z perspektywy narodowej na ogólnoświatową.
W taki sposób identyfikowanej globalizacji ekonomiści przypisują kilka
głównych wymiarów:
• konkurencja globalna,
• megakoncentracja własności i kapitału,
• współpraca między przedsiębiorstwami w skali świata,
• nowa polityka innowacyjna,
R. Zięba Cele polityki Zagranicznej, W: J. Kukułka R. Zięba (red.) Polityka
1
zagraniczna państwa, UW Warszawa 1992, s. 64.
Por. M. Perczyński Globalne uwarunkowania bezpieczeństwa ekonomicznego,
2
Warszawa 1990, s. 12- i dalsze.
114
Stanisław Piocha, Jerzy Łuć, Bezpieczeństwo energetyczne przedsiębiorstw ciepłowniczych jako składnik bezpieczeństwa ekonomicznego
• oparcie gospodarowania na wiedzy i kapitale intelektualnym,
• rozwój zaawansowanej technologii w zakresie informacji
i telekomunikacji .
Przypisywanie takiej treści procesom globalizacji tworzy potrzebę
określenia obszarów, w których procesy te przebiegają. Zdaniem wielu
ekonomistów, z punktu widzenia makroekonomii i teorii organizacji
i zarządzania przejawianie się ich dostrzegać należy przynajmniej
w następujących obszarach:4
• finansów,
• rynków i strategii ( konkurencji),
• technologii,
• stylów życia i modeli konsumpcji,
• pełnienia funkcji regulacyjnych przez administracje rządowe,
• politycznego ujednoliceniu świata.
Tak pojmowanemu procesowi globalizacji towarzyszy przejmowanie
w pewnej mierze regulacyjnych funkcji, które tradycyjnie przypisywane
były administracji rządowej, prze organizacje gospodarcze, m in.
przykładem takich zachowań może być - przypisywanie do misji dużych
przedsiębiorstw działań ograniczających skutki ujemnych efektów
procesów gospodarczych (przyjazny stosunek do środowiska
naturalnego).
Wymienione wyżej procesy megakoncentracji własności i kapitału
stanowią wyzwania dla miejsca rządu w gospodarce. Nowego spojrzenia
wymaga rozumienie bezpieczeństwa ekonomicznego. Dosyć często
z warunkami bezpiecznego rozwoju łączono ochronę przedsiębiorstw
krajowych posiadających wiodącą pozycję na rynku i w związku z tym
często pozycja ta chroniona była przed konkurencyjnymimportem.
Globalizacja rynków tworzy sytuację, w której podmioty te stają się
przedsiębiorstwami średniej wielkości na globalnym rynku.
Rola regulacyjna administracji rządowej musi w takich warunkach
koncentrować swe decyzje na takich sposobach ochrony konkurencji, aby
zasady konkurencji były jednolite w skali międzynarodowej. Oznacza to,
że przedsiębiorstwa globalne, natrafią na takie same regulacje, niezależnie
od kraju w którym będą prowadzić działalność gospodarczą.
Por. G. Gierszewska, B. Wawrzyniak Globalizacja wyzwania dla zarządzania
3
strategicznego, Poltext, Warszawa 2001, s.5-8.
Granice konkurencji, Grupa Lizbońska, seria Euromanagement, PFPK-Poltex,
4
Warszawa 1996, s.48- 50.
115
Stanisław Piocha, Jerzy Łuć, Bezpieczeństwo energetyczne przedsiębiorstw ciepłowniczych jako składnik bezpieczeństwa ekonomicznego
Wyjątkowego znaczenia nabiera ukierunkowanie polityki ochrony
konkurencji na sferę dystrybucji i likwidowaniu barier
w międzynarodowej wymianie gospodarczej. Taka polityka nie jest
możliwa do przeprowadzenia przez rządy poszczególnych krajów.
Skuteczność polityki w takich warunkach wymaga decyzji ponad
państwowych. Ogromną rolę w prowadzeniu takiej polityki odgrywają
międzynarodowe ugrupowania gospodarcze. Dobrze są nam znane efekty
związane z procesem włączania naszej gospodarki systemu regionalnego.
W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż we współczesnym świecie
występują dwa kierunki działań, z jednej strony są to działania
zmierzające do zrzeczenia się części władzy przez centralne ośrodki
władzy politycznej krajów na rzecz regionalnych lub instytucji ponad
narodowych, drugi kierunek to rozwój korporacji transnarodowych,
obejmujących często równocześnie różne dziedziny gospodarki.5
Przedstawione zjawiska dowodzą, że zdefiniowanie bezpieczeństwa