Dotychczasowe badania by�y albo zakrojone na ma�� skal�, albo by�y prowadzone przez zbyt kr�tki czas. Pomiary podatno�ci poznawczej, zdarze� �yciowych i stresu daj� zmienne wyniki; r�na jest trafno�� i rzetelno�� stosowanych narz�dzi szacowania, a badane grupy maj� heterogeniczny charakter. Mimo tych oczywistych trudno�ci wyniki wskazuj�, �e istnieje interakcja mi�dzy negatywnym stylem poznawczym a wysokim poziomem stresu czy negatywnymi zdarzeniami �yciowymi, prowadz�cymi do zaostrzenia objaw�w afektywnych. Dowody s� bardziej przekonuj�ce, je�li chodzi o przewidywanie objaw�w depresyjnych, ale - co zaskakuj�ce - mo�e istnie� r�wnie� taka interakcja mi�dzy negatywnym stylem poznawczym a zdarzeniami �yciowymi, kt�ra prowadzi do nasilenia symptom�w maniakalnych. Dotychczasowe badania nie daj� odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania. Po pierwsze: Czy istotne statystycznie zmiany nasilenia obserwowanych objaw�w s� znacz�ce z klinicznego punktu widzenia? Po drugie: Czy istniej� dowody, �e z danym typem zdarzenia ��cz� si� konkretne dysfunkcjonalne przekonania? I po trzecie: W jaki spos�b i dlaczego mo�e zachodzi� interakcja mi�dzy negatywnym stylem poznawczym a zdarzeniami �yciowymi lub stresem, pozwalaj�ca prognozowa� wzrost objaw�w maniakalnych i depresyjnych?
W �adnym z dotychczasowych bada� nie zdo�ano udowodni� jednoznacznie s�uszno�ci modelu typu podatno��-stres w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Zwi�zek mi�dzy zdarzeniami �yciowymi, stylem poznawczym a zaostrzeniem symptom�w czy nawrotem faz maniakalnych lub depresyjnych naj�atwiej wyt�umaczy�, przyjmuj�c, �e mi�dzy stylem poznawczym i/lub stresem zachodzi nieokre�lona i po�rednia interakcja. Nie ma w�tpliwo�ci, �e niezb�dne s� dalsze badania w celu ustalenia szczeg�owych mechanizm�w wszelkich interakcji. Jednak te dalsze wysi�ki napotkaj� problem braku hipotez na temat natury dysfunkcjonalnych przekona� charakterystycznych dla jednostek z zaburzeniami dwubiegunowymi, kt�re - je�li zostan� uaktywnione przez negatywne zdarzenia - mog� wywo�a� epizod maniakalny, ale nie depresyjny. Trudno�ci dodatkowo pot�guje fakt, �e u cz�ci os�b, u kt�rych stwierdzono powtarzaj�ce si� epizody depresyjne, wyst�pi w ko�cu epizod maniakalny. Zostan� wi�c sklasyfikowane jako przypadek zaburze� dwubiegunowych, a nie jednobiegunowych.
Czy terapia poznawcza wp�ywa na popraw� funkcjonowania?
Mimo braku sp�jnej teorii poznawczej' modelu podatno��-stres w wypadku zaburze� dwubiegunowych przez ostatnie dwadzie�cia lat pojawi�y si� pojedyncze optymistyczne, cho� anegdotyczne studia przypadk�w dotycz�ce za-
Teoria i terapia poznawcza zaburze� afektywnych dwubiegunowych 63
stosowania terapii poznawczej u pacjent�w cierpi�cych na zaburzenia dwubiegunowe (Chor i in., 1988; Wright, Schrodt, 1992; Scott, 1995b). P�niej wydano podr�czniki terapii i poradniki dla pacjent�w (Basco, Rush, 1995; Lam i in., 1999; Newman i in., 2001; Scott, 2001), a nast�pnie osiem raport�w na temat zastosowania indywidualnej i grupowej terapii poznawczej w otwartych badaniach na ma�� skal� lub randomizowanych badaniach z uwzgl�dnieniem grupy kontrolnej (Cochran, 1984; Palmer i in., 1995; Bauer i in., 1998; Perry i in., 1999; Zaretsky i in., 1999; Lam i in., 2000; Weiss i in., 2000; Scott i in., 2001). W poni�szym podrozdziale znajduje si� przegl�d tych bada� i om�wienie roli terapii poznawczej w leczeniu os�b z zaburzeniami dwubiegunowymi.
Przegl�d bada� nad grupow� terapi� poznawcz�
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂĆââŹĹžĂâââŹÂĄ Ci coraz lepsze usĂâĂšĂâââŹĹĄugi. By mĂâââŹĹĄĂâŚĂ˘âŹĹĄc to robiĂĆââŹĹžĂâââŹÂĄ prosimy, abyĂâĂšĂâââŹÂş wyraziĂâĂšĂâââŹĹĄ zgodĂĆââŹĹžĂââ⢠na dopasowanie treĂâĂšĂâââŹÂşci marketingowych do Twoich zachowaĂâĂšĂâââŹĹž w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂĆââŹĹžĂâââ¢ĂâĂšĂâââŹÂşciowo finansowaĂĆââŹĹžĂâââŹÂĄ rozwĂâââŹĹĄĂâŚĂ˘âŹĹĄj ĂâĂšĂâââŹÂşwiadczonych usĂâĂšĂâââŹĹĄug.
PamiĂĆââŹĹžĂâââ¢taj, ĂâĂšĂâŚĂÂşe dbamy o TwojĂĆââŹĹžĂâââŹÂŚ prywatnoĂâĂšĂâââŹÂşĂĆââŹĹžĂâââŹÂĄ. Nie zwiĂĆââŹĹžĂâââ¢kszamy zakresu naszych uprawnieĂâĂšĂâââŹĹž bez Twojej zgody. Zadbamy rĂâââŹĹĄĂâŚĂ˘âŹĹĄwnieĂâĂšĂâŚĂÂş o bezpieczeĂâĂšĂâââŹĹžstwo Twoich danych. WyraĂâĂšĂâŚĂÂşonĂĆââŹĹžĂâââŹÂŚ zgodĂĆââŹĹžĂââ⢠moĂâĂšĂâŚĂÂşesz cofnĂĆââŹĹžĂâââŹÂŚĂĆââŹĹžĂâââŹÂĄ w kaĂâĂšĂâŚĂÂşdej chwili.