Gandhi i Thatcher byli dzie�mi najm�odszymi). Zale�no�� ta wynika prawdopodobnie z treningu w sprawowaniu obowi�zk�w i przyjmowania odpowiedzialno�ci za innych. Dzieci najstarsze i urodzone w dalszej kolejno�ci obarczane s� na og� przez rodzic�w okre�lonymi zadaniami � musz� opiekowa� si� m�odszym rodze�stwem, pomaga� im, uczestniczy� w obowi�zkach domowych. Z racji swego starsze�stwa mog� tak�e w rozmaity spos�b narzuca� swoj� wol� bratu i/lub siostrze, wzbudzaj� w nich podziw, imponuj� im. Rola lidera jest dla nich naturalna i dobrze si� w niej czuj�, w przeciwie�stwie do jedynak�w oraz dzieci najm�odszych, za kt�rych odpowiedzialno�� przyjmuj� rodzice i starsze rodze�stwo. Jedynacy oraz dzieci najm�odsze - nie przywyk�e w dzieci�stwie do przyjmowania odpowiedzialno�ci za innych - w �yciu doros�ym unikaj� r�l przyw�dczych, gdy� stanowi� one dla nich �r�d�o dyskomfortu. Je�li za� decyduj� si� na przewodzenie innym, to zw�aszcza osoby b�d�ce najm�odszymi spo�r�d rodze�stwa charakteryzuj� si� specyficznym sposobem wype�niania funkcji przyw�dczej i swoist� motywacj�. W por�wnaniu z przyw�dcami, kt�rzy byli najstarszymi dzie�mi w rodzinie i jedynakami, wykazuj� bardziej nasilone sk�onno�ci nacjonalistyczne, wi�ksze d��enie do wy��czno�ci w sprawowaniu w�adzy oraz silniejsze potrzeby afiliacyjne przy r�wnoczesnym ma�ym zaufaniu do innych ludzi i bardziej rozwini�tej orientacji afektywnej (tzn. ukierunkowanej na budowanie emocjonalnie pozytywnych stosunk�w z lud�mi) ni� zadaniowej. Przyw�dcy rekrutuj�cy si� spo�r�d dzieci najm�odszych cechowali si� tak�e s�absz� wiar� w siebie, podczas gdy najwi�ksze zaufanie do w�asnych mo�liwo�ci przejawiali jedynacy. W pozosta�ych z wymienionych wy�ej zakres�w jedynacy nie r�nili si� znacz�co od os�b b�d�cych najstarszymi spo�r�d rodze�stwa. Odmienno�� grupy przyw�dc�w wywodz�cych si� spo�r�d najm�odszych dzieci w rodzinie, w tym przede wszystkim ich radykalizm polityczny (tendencje nacjonalistyczne) i sk�onno�� do despotyzmu, ma prawdopodobnie swe �r�d�o w kompensacyjnym demonstrowaniu si�y (wg zasady Ju� nikt wi�cej nie b�dzie kopa� ma�ego Jasia").
Wprawdzie d��enie do w�adzy jest motywem najcz�ciej przypisywanym politykom, lecz jego struktura mo�e by� u poszczeg�lnych przyw�dc�w bardzo zr�nicowana, co wynika z odmiennych potrzeb (Stone, 1974). I tak, u pewnych os�b dominuje potrzeba efektywnego wp�ywania na otoczenie, kt�ra wyra�a si� w wyuczonych zachowaniach kontrolowania zachodz�cych wydarze� i ich uczestnik�w. U tych ludzi d��enie do w�adzy opiera si� na rozwini�tej potrzebie do�wiadczania w�asnej skuteczno�ci i d��enia do osi�gni�� (por. Skar�y�ska, 1996; Stone, 1974). Sprawowanie w�adzy politycznej jest instrumentem zaspokajania tych potrzeb; przyw�dca mo�e doznawa� w�asnej spraw-czo�ci w zakresie tak szerokim, jakiego nie zapewniaj� inne formy dzia�alno�ci i (Stone, 1974). U innych przyw�dc�w motyw w�adzy wywodzi si� z potrzeby bycia s�awnym, admirowanym przez t�umy. Ten rodzaj potrzeby ma charakter kompensacyjny � cz�owiek niepewny poczucia w�asnej warto�ci oczekuje jej potwierdzenia przez otoczenie (Elms, 1976; Stone, 1974). Insygnia w�a-
94
dzy, przywileje z ni� zwi�zane, ceremonie, w kt�rych przyw�dca uczestniczy jako ich g��wny aktor, powszechne zainteresowanie i spo�eczny presti� podnosz� warto�� ,ja" we w�asnych oczach (Hermann, 1986; Katz, 1973). Motyw sprawowania w�adzy mo�e r�wnie� wynika� z poczucia obowi�zku i po-
eby altruistycznej; sprawowanie przyw�dczych funkcji politycznych daje uprawnienia do tego, by m�c poprawi� los niekt�rych grup ludzi, ca�ej spo�eczno�ci danego pa�stwa lub przeciwdzia�a� narodowym nieszcz�ciom (Stone, 1974).
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.