Swoboda stron w kszta�towaniu normatywnych postanowie� uk�ad�w zbiorowych pracy nie jest jednak pe�na, konsekwentnie realizowana przez nowe przepisy dzia�u jedenastego kodeksu pracy. Ustawodawca wprowadzi� bowiem pewne ograniczenia tej swobody, ustalaj�c okre�lone rodzaje spraw, kt�re nie mog� by� przedmiotem regulacji uk�adowej. Tak wi�c uk�ad zbiorowy nie mo�e okre�la�:
1) zasad szczeg�lnej ochrony pracownik�w przed rozwi�zaniem stosunku pracy,
2) uprawnie� przys�uguj�cych w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia lub rozwi�zania stosunku pracy bez wypowiedzenia, z wyj�tkiem przys�uguj�cego z tego tytu�u wynagrodzenia lub odszkodowania,
3) odpowiedzialno�ci porz�dkowej lub dyscyplinarnej,
4) urlop�w macierzy�skich i wychowawczych,
5) ochrony wynagrodzenia za prac�.
Wy��czenia te ustalone zosta�y wyczerpuj�co i nie mog� by� interpretowane rozszerzaj�co. Dotycz� one wszelkiego rodzaju spraw obj�tych danym ograniczeniem, zar�wno o charakterze materialnym, jak i procesowym.
Na tre�� postanowie� obligacyjnych uk�ad�w mog� w szczeg�lno�ci sk�ada� si� postanowienia okre�laj�ce:
1) spos�b publikacji uk�adu i rozpowszechniania jego tre�ci,
2) tryb dokonywania okresowych ocen funkcjonowania uk�adu,
3) tryb wyja�niania tre�ci postanowie� uk�adu oraz rozstrzygania spor�w mi�dzy stronami w tym zakresie,
4) wzajemne obowi�zki dotycz�ce przestrzegania postanowie� uk�adu.
Wymienione przyk�adowo przez ustawodawc� postanowienia obligacyjne nie okre�laj� tre�ci tych postanowie�, lecz jedynie wskazuj� rodzaje spraw, kt�rych mog� dotyczy�. Konkretn� tre�� tym postanowieniom nadaj� wi�c
61
strony zawieraj�ce uk�ad. Mog� one ustali� r�wnie� i inne ni� wskazane przez ustawodawc� postanowienia o charakterze obligacyjnym, jakie uznaj� za wa�ne dla prawid�owego przestrzegania uk�adu.
Umieszczenie w uk�adzie zbiorowym postanowie� obligacyjnych jest fakultatywne, zale�ne jedynie od woli stron, a ich brak nie wp�ywa na wa�no�� zawartego uk�adu i nie mo�e stanowi� podstawy odmowy jego rejestracji.
F. REJESTRACJA UK�AD�W
Ka�dy uk�ad zbiorowy mo�e by� zawarty, w zale�no�ci od woli stron - b�d� na czas okre�lony, b�d� na czas nie okre�lony. Obowi�zywanie uk�adu zawartego na czas okre�lony strony mog� ustali� na taki okres, kt�ry im najlepiej odpowiada, okre�laj�c w nim dat� kalendarzow�, do kt�rej b�dzie on obowi�zywa�.
Zawarty uk�ad zbiorowy, by m�g� wej�� w �ycie, musi zosta� zarejestrowany: uk�ad zak�adowy - przez w�a�ciwego okr�gowego inspektora pracy, a uk�ad ponadzak�adowy - przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Rejestracja taka jest obowi�zkowa i dotyczy wszelkich zawieranych uk�ad�w zbiorowych pracy, protoko��w dodatkowych do tych uk�ad�w oraz porozumie� o przyst�pieniu do uk�adu zbiorowego. Wym�g rejestracji uk�adu zbiorowego ma istotne znaczenie z dw�ch powod�w:
1) pozwala na kontrol� zgodno�ci zg�oszonego do rejestracji uk�adu lub protoko�u dodatkowego z obowi�zuj�cym prawem,
2) jest niezb�dn� przes�ank� uzyskania przez uk�ad (protok� dodatkowy, porozumienie o przyst�pieniu do uk�adu) mocy prawnej i jego wej�cia w �ycie.
U�yte przez ustawodawc� poj�cie "rejestracja" ma szerok� tre�� i obejmuje tryb post�powania rejestracyjnego, czynno�ci poprzedzaj�ce wpisanie uk�adu do rejestru oraz samo wpisanie do rejestru, jako potwierdzenie spe�nienia przez zg�oszony do rejestracji uk�ad wymog�w stawianych przez prawo. Tryb post�powania rejestracyjnego, obejmuj�cy takie elementy jak: okre�lenie stron uprawnionych do wyst�powania z wnioskiem o rejestracj�, wymagany katalog informacji podlegaj�cych wpisaniu do rejestru, spos�b rejestracji uk�adu itd., okre�lony zosta� szczeg�owo przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej7.
Czynno�ci poprzedzaj�ce wpisanie uk�adu do rejestru maj� na celu poddanie zg�oszonego do rejestracji uk�adu kontroli jego zgodno�ci z przepisami prawa. Kontrola ta obejmuje zar�wno sprawdzenie prawid�owo�ci trybu jego zawarcia i zachowania obowi�zuj�cych wymog�w formalnych, jak i zbadanie
1 Rozporz�dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 listopada 1994 r. w sprawie szczeg�owego trybu post�powania w sprawie rejestracji uk�ad�w zbiorowych pracy oraz wzoru rejestru tych uk�ad�w (Dz.U. Nr 123, p�z. 606).
zgodno�ci jego tre�ci z przepisami prawa w og�le, a w szczeg�lno�ci z przepisa-au prawa pracy.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂ Ci coraz lepsze usÄšÂugi. By mÄĹc to robiĂ prosimy, abyĚ wyraziĚ zgodĂ na dopasowanie treÄšÂci marketingowych do Twoich zachowaĚ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂÂÄšÂciowo finansowaĂ rozwÄĹj ÄšÂwiadczonych usÄšÂug.
PamiĂÂtaj, Ěźe dbamy o TwojĂ prywatnoÄšÂĂÂ. Nie zwiĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieĚ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄĹwnieĚź o bezpieczeÄšÂstwo Twoich danych. WyraĚźonĂ zgodĂ moĚźesz cofnĂ Ă w kaĚźdej chwili.