X


Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.

Comte podzieliB nauki na abstrakcyjne, tzn. odkrywajce prawa rzdzce faktami, i konkretne, czyli opisowe, orzekajce o tych faktach34. Pr�cz socjologii wszystkie inne dyscypliny spoBeczne, a wic i historia, znalazBy si w owej grupie drugoplanowych nauk opisowych. Poszczeg�lne nauki abstrakcyjne, a wic i socjologia, maj z kolei w [wietle koncepcji Comte'a cz[ statyczn i dynamiczn. W zakresie fizyki spoBecznej owa dynamika to co[ w rodzaju socjologii historycznej, kt�ra miaBaby zajmowa si ustaleniem pewnej idealnej serii [lad�w postpu w dziejach ludzko[ci. Do tego przede wszystkim konieczna jest metoda por�wnawcza, oparta na obserwacji wsp�Bczesnego reprezentujcego r�|ne stadia postpu spoBeczeDstwa, a dopiero w drugiej kolejno[ci metoda historyczna, bowiem w idealnych seriach Comte'a niepotrzebne s wyznaczniki czasu i przestrzeni. �w postp, widoczny w przechodzeniu ludzko[ci od jednego stadium do drugiego, jest czym[ naturalnym i dokonujcym si niezale|nie od konkretnych wypadk�w historycznych. Realizuje si on w spos�b cigBy, drog powolnych, z g�ry przez prawa owego postpu zdeterminowanych zmian. Fakty czy zdarzenia historyczne nie s wcale jego no[nikami; mo|na je wic rozpatrywa w spos�b statyczny jako bierne elementy dziej�w, jak klocki ukBadane czyj[ rk wedBug okre[lonego planu. Pod tym wzgldem podobne s one do r�wnie statycznych fakt�w przyrodniczych, bowiem mimo zarysowywania si ju| od poBowy XVIII i w XIX w. ewolucyjnego punktu widzenia w rozpatrywaniu przyrody (Kant, Laplace, Lamarck, Hutton) Comte stoi w dalszym cigu na stanowisku caBkowitej statyki faktu przyrodniczego. Ewolucyjny pogld, podkre[lajcy cigBo[ drobnych zmian, wprowadza on jedynie do dyscyplin dynamicznych w naukach abstrakcyjnych, zajmu-
31 Poprzednio posBugiwano si raczej terminem  zdarzenie". Sprawa jednak nie jest istotna, bowiem tak fakt jak i zdarzenie mo|na rozumie statycznie i dynamicznie.
32 W schemacie historiozoficznym Comte'a uwidocznia si wpByw saintsimonist�w.
33 Okre[lenie takie przejmuje za po[rednictwem M. Defourny'ego (La sociologie positMste  August Comte, Louvain 1902, s. 353-354) F.J. Teggart Theory and Processes of History, s. 125, kt�ry te| daje gBbok interpretacj my[li metodologicznej Comte'a. Por. te| L. Levy-Briihl Die Philosophie August Comte's, Leipzig 1912.
34 Por. A. Comte Metoda pozytywna w szesnastu wykBadach (tBum.), Warszawa 1901 (wyb�r).
83
jcych si owym abstrakcyjnym postpem. Statyczn konstrukcj faktu historycznego podtrzymaBy w dalszym cigu wpBywy pocomte'owskiej socjologii, kt�ra, porzucajc do[ nieprzekonywajce u Comte'a ewolucyjne studium postpu, skierowaBa swe zainteresowania na dziedzin statyki spoBecznej, czyli na badanie struktury wsp�Bczesnego spoBeczeDstwa. Badanie to, najpierw peBne spekulatywnych konstrukcji, dopiero stopniowo nabieraBo empirycznej tre[ci35.
Odmiennych sugestii dla refleksji historycznej nie mogBy dostarczy r�wnie| dwa zasadnicze zr�dBa inspiracji ewolucjonistycznej w XIX w.: ewolucjonizm w etnologii i ewolucjonizm w przyrodoznawstwie, bowiem i na ich gruncie, w du|ym stopniu pod wpBywem Comte'a, zmiana traktowana byBa jako niezale|na od faktu.

Podstrony

Drogi użytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam siÄ™ na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu dopasowania treÅ›ci do moich potrzeb. PrzeczytaÅ‚em(am) PolitykÄ™ prywatnoÅ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujÄ™.

 Tak, zgadzam siÄ™ na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu personalizowania wyÅ›wietlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treÅ›ci marketingowych. PrzeczytaÅ‚em(am) PolitykÄ™ prywatnoÅ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujÄ™.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.