l) Badania tego rodzaju prze-
\par prowadzi\'b3 Burklen 2) w zak\'b3adzie dla ociemnia\'b3ych w Pur-
\par kersdorfie na 75 wychowa\'f1cach zak\'b3adu (~4 ch\'b3opc\'f3w i 31
\par dziewcz\'b9t w wieku lat 7-19). Do badania s\'b3u\'bfy\'b3a powierz-
\par chnia d\'b3oni i przedrami\'ea. B\'b3\'b9d lokalizacji wynosi\'b3 przeci\'eat-
\par 1) Osoba badana zamyka oczy, eksperymentator dotyka strza\'b3k\'b9
\par lub o\'b3\'f3wkiem, niezbyt silnie zaostrzonym, do danej okolicy sk\'f3ry
\par i bodziec natychmiast przerywa. W\'f3wczas osoba badana wskazuje
\par drugim o\'b3\'f3wkiem miejsce dotkni\'eate. Poniewa\'bf o\'b3\'f3wki pozostawiaj\'b9
\par \'9clady na sk\'f3rze, mo\'bfna przeto zmierzy\'e6 odleg\'b3o\'9c\'e6 pomi\'eadzy obu
\par punktami, czyli warto\'9c\'e6 powsta\'b3ego przy ocenie b\'b3\'eadu. Warto\'9c\'e6 b\'b3\'eadu
\par (mierzonego odleg\'b3o\'9cci\'b9 mi\'eadzy punktem dotkni\'eatym a punktem,
\par wskazanym przez osobnika) ocenia si\'ea w milimetrach. Eksperyment
\par powtarza si\'ea wielokrotnie na tej samej okolicy cia\'b3a i bierze si\'ea
\par \'9credni\'b9 arytmetyczn\'b9 b\'b3\'ead\'f3w. Oczywi\'9ccie, \'bfe technika eksperymentu
\par mo\'bfe ulec zmianom.
\par ') Biirklen (K.). - Blindenpsychologie, Leipzig, - Barth, 1924,
\par str. 34.
\par S
\par 59
\par nie na przedramieniu 18 mm, na powierzchni d\'b3oni 6,8 mm.
\par Og\'f3lne pr\'b9,wo rozk\'b3adu lokalizacji_dotykowej znajduje wi\'eac
\par potwierdzenie u niewid\'f3mv\'e6h, ^ t. zn. \'bfe - wra\'bfliwb\'9c\'e6 ~iio-
\par w kiera\'f1~u tu\'b3owi\'b9. Nie dostr\'bfe\'bftirid wyra\'9fnej r\'f3\'bfnicy mi\'ea-
\par dzy \'e6h\'b3opcani i dziewcz\'eatami, nie zauwa\'bfono r\'f3wnie\'bf r\'f3\'bf-
\par niczkowania zale\'bfnie od wieku, od wykszta\'b3cenia szkolnego
\par i zawodowego. Ociemniali z pozosta\'b3o\'9cciami widzenia nie
\par lokalizowali lepiej od ociemnia\'b3ych od urodzenia.
\par 7. Zmys\'b3y termiczne.
\par Brak jest bada\'f1 \'9ccis\'b3ych nad wra\'bfeniami temperatury
\par u niewidomych. Kunz 1) przeprowadza\'b3 te eksperymenty
\par zgruba; wykaza\'b3y one, \'bfe osoby badane (10 niewidomych
\par i 2 widz\'b9cych) odr\'f3\'bfnia\'b3y temperatur\'ea wody 36 i 36,5\'b0 (za-
\par pomoc\'b9 r\'b9k i czo\'b3a. Pod tym wzgl\'eadem nie dostrze\'bfono
\par \'bfadnej wy\'bfszo\'9cci u niewidomych. W innych do\'9cwiadcze-
\par niach rozpoznawano mniejsze r\'f3\'bfnice temperatury (jak
\par wiadomo pr\'f3g r\'f3\'bfniczkowy, wed\'b3ug Webera, wynosi u wi-
\par dz\'b9cych 1/5 1/a\'b0 C). \'8cci\'9clejsze badania zosta\'b3y dokonane
\par przez Krogius'a. 2) Zbadanie przez niego zmys\'b3u cieplnego
\par na prawej powiece zapomoc\'b9 bod\'9fc\'f3w punktowych wyka-
\par za\'b3o nieznaczn\'b9, wy\'bfszo\'9c\'e6 po stronie niewidomych. Ponie-
\par wa\'bf jednak wielko\'9c\'e6 powierzchni sk\'f3ry ma ogromne zna-
\par czenie dla czu\'e6 cieplnych, eksperymenty te s\'b9, wi\'eac bez
\par wi\'eakszej warto\'9cci. Wyra\'9fna r\'f3\'bfnica wyst\'b9pi\'b3a dopiero przy
\par u\'bfyciu ciep\'b3a promieniuj\'b9cego. Krogius zbli\'bfa\'b3 do twarzy
\par badanych walec nape\'b3niony wod\'b9 ogrzan\'b9 do ~2\'b0 C; ciep\'b3o
\par by\'b3o odczute z odleg\'b3o\'9cci 13~ cm przez widz\'b9cych, przez
\par ociemnia\'b3ych za\'9c z odleg\'b3o\'9cci 33,7 cm. W innem do\'9cwiad-
\par czeniu walec by\'b3 obracany to czarn\'b9, to bia\'b3\'b9 stron\'b9 na nie-
\par wielkiej odleg\'b3o\'9cci od osoby badanej (jedna strona walca
\par by\'b3a czarna, druga bia\'b3a). R\'f3\'bfnica w otrzymanych wra\'bfe-
\par 1) Kunz. - Das Orientierungsvermtigen u. das sogenannte Fern-
\par gefiihl der Blinden und Taubblinden, op. cit.
\par '') Krogius (A.J. - Zur Frage vom sechsten Sinn der Blinden.
\par Zeitschr. /itr exper. Padagogik, Bd. V, 1907.
\par so
\par mach zarysowywa\'b3a si\'ea u widz\'b9cych dopiero gdy woda
\par w walcu by\'b3a nagrzana do 42\'b0 C, podczas gdy niewidz\'b9cy
\par postrzegali r\'f3\'bfnic\'ea nawet gdy walec by\'b3 pusty lub nape\'b3-
\par niony wod\'b9 o temperaturze pokojowej. Natomiast Woelf f-
\par lin 1), przy u\'bfyciu metody Blix'a i Goldscheider'a, podlegaj\'b9-
\par cej na wyszukiwaniu punkt\'f3w dla zimna i punkt\'f3w dla
\par ciep\'b3a (g\'b3adyszka) u widz\'b9cych i niewidomych, nie do-
\par strzeg\'b3 wyra\'9fnej wy\'bfszo\'9cci tych ostatnich nad widz\'b9cymi,
\par a nawet w niekt\'f3rych wypadkach ilo\'9c\'e6 punkt\'f3w cieplnych
\par okaza\'b3a si\'ea mniejsz\'b9 u niewidomych. I tutaj wi\'eac stwier-
\par dzamy rozbie\'bfno\'9c\'e6 wynik\'f3w, podobn\'b9 do tej, jaka si\'ea
\par zarysowa\'b3a w badaniach nad dotykiem. W ka\'bfdym b\'b9d\'9f
\par razie nie mo\'bfna m\'f3wi\'e6 o wy\'bfszo\'9cci niewidomych w sto-
\par runku do czu\'e6 temperatury jako o fakcie dowiedzionym.