Na podstawie uzyskanych danych można najwyżej stwierdzić,
że 8-godzinny kontakt z inwalidami w warunkach szpitalnych nie wywarł wpły-
wu na postawy do inwalidów w ogóle;
— rzeczą interesującą byłoby stwierdzenie, jakie były postawy osób ba-
danych do konkretnych inwalidów, z którymi osoby te zetknęły się w szpitalu
i porównanie ich z postawami do inwalidów w ogólności — tego jednak autor
nie badał;
— aby podejmować skuteczne próby zmiany postaw w stosunku do inwa-
lidów, trzeba wiedzieć:
a) jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na te postawy oraz,
b) jakie metody są najbardziej skuteczne w oddziaływaniu na zmiany tych
postaw.
A. Roeher przeprowadził badania kwestionariuszem, stawiając sobie jako
cel odpowiedź na pytanie,- czy kontakt społeczny inwalidów z nieinwalidami
•stanowi efektywną metodę modyfikującą postawy w stosunku do inwalidów.
Na podstawie uzyskanych danych o osobach badanych podzielił je na
4 grupy:
I — osoby nie mające osobistego kontaktu z inwalidami,
II — osoby mające kontakt pośredni — w szkole, w pracy, dalecy krewni,
III — osoby mające bezpośredni kontakt z inwalidami jako przyjaciele lub
bezpośrednio pracujący z) inwalidami,
IV — sami dotknięci inwalidztwem lub mający inwalidów w najbliższej ro-
dzinie.
Na podstawie przeprowadzonych badań Roeher w swojej pracy doktorskiej
?stwierdził, że średnia liczba punktów, uzyskanych w odpowiedziach na pytania
kwestionariusza, określających dodatnią postawę wobec inwalidów, wzrastała
w miarę zacieśniania się społecznych kontaktów. Osoby, które same były in-
walidami, uzyskały wyniki prawie takie same, jak osoby z grupy III, natomiast
osoby, które miały inwalidów w najbliższej rodzinie, wykazywały nieco mniej
pozytywne postawy w stosunku do inwalidów, niż inne grupy.
Uzyskane przez Roehera wyniki są bardzo ogólnikowe, obarczone wadami
zastosowanej przez niego metody, które zostały omówione poprzednio.
Wydaje się, że do kontaktów społecznych z inwalidami można odnieść nie-
które wnioski G. Allporta (1954) z jego badań nad wpływem kontaktu społecz-
nego na uprzedzenia w stosunku do grup o niższym statusie społecznym. Stwier-
dził on m.in., że te kontakty społeczjne wpływają na zmniejszenie uprzedzenia,
które dają prawdziwą znajomość i że wpływ kontaktu może być różny, w za-
leżności od jego charakteru i osób, które wchodzą w grę. Na przykład przypad-
kowy kontakt może wpłynąć gorzej, gdy u danej osoby częściową motywację
stanowił strach i nieufność. Wydaje się ?— jak twierdzi autor ?— że tylko ten
typ kontaktu, który prowadzi ludzi do wspólnego działania, doprowadza do
* W swoich badaniach Granofsky nie stwierdził żadnego znaczącego związku
między wykształceniem i różnymi cechami osobowości, badanymi za pomocą technik
-projekcyjnych, a postawami wobec inwalidów.
29
pozytywnego rezultatu, jeśli chodzi o zmianę postaw w stosunku do grup mniej-
szościowych. Poaa tym autor stwierdza, że kontakt nie zawsze może przezwy-
ciężyć różnice osobiste, silnie wewnętrznie zaznaczone.
Na podstawie zaś badań przeprowadzonych przez Roehera nie można stwier-
dzić, na czym polega wpływ kontaktu społecznego na postawy wobec inwali-
dów, co powoduje, że kontakt społeczny z inwalidami wpływa dodatnio na
postawy wobec nich lub inaczej mówiąc, co w czasie trwania kontaktu musi
wystąpić, aby wywarł on wpływ dodatni na postawy. Dopiero, odpowiedzi na
te pytania mogą pozwolić na pognanie istotnych czynników, wpływających na
postawy.
Wpływ informacji o inwalidach na postawy wobec
nich był również przedmiotem badań A. Roehera (1959) oraz W. Kwara-
ceusa (1956).
Roeher przesyłał osobom badanym łącznie z kwestionariuszem badającym
postawy wobec inwalidów formularz, zawierający 10 twierdzeń zarówno praw-
dziwych, jak i fałszywych na temat inwalidów i ich rehabilitacji. Zaznaczenie
przez osobę badaną, czy uważa ona dane twierdzenie zja prawdziwe, fałszywe
lub wątpliwe miało wskazywać, w jakim stopniu dana osoba jest zaznajomiona-,
z problemami inwalidzkimi.
Nasuwa się uwaga, że ilość zastosowanych twierdzeń jest zbyt mała dla
uzyskania takiego wniosku, a same twierdzenia wydają się być przypadkowe-
i jednostronnie dobrane, np. aż 4 twierdzenia dotyczą dzieci z porażeniami
mózgowymi.
Celem tego badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy większa wie-
dza o inwalidach wpływa bardziej pozytywnie na postawy wobec nich. Odpo-
wiedzią był obliczony wskaźnik korelacji między postawą a posiadanymi in-
formacjami, który wyniósł 0,64.
W. Kwaraceus (1956) badał zależność postaw 84 nauczycieli zwykłych szkół
i asystentów socjalnych wobec różnych inwalidów od ich wiedzy o poszcze-
gólnych grupach inwalidów. Osoby badane wypełniające kwestionariusz pro-
szone były o zakwalifikowanie wymienionych grup inwalidów do kategorii