Analiz� rozmieszczenia inwestycji greenfield oraz cech miejsc ich lokalizacji uzupe�niono w drugim etapie o wyniki wywiad�w w�r�d dyrektor�w firm, kt�re podj�y w Polsce budow� nowych du�ych fabryk. Stanowi�o to podstaw� do syntetycznej interpretacji czynnik�w lokalizacji nowych zak�ad�w.
W ramach wyja�niania prawid�owo�ci lokalizacji nowych fabryk przez firmy zagraniczne podj�to m. in. pr�b� weryfikacji nast�puj�cych hipotez, sformu�owanych na podstawie wcze�niejszych bada� zagranicznych i krajowych:
1) nowe inwestycje zagraniczne generalnie pog��biaj� (utrwalaj�) istniej�ce zr�nicowanie mi�dzyregionalne Polski poprzez wzmacnianie region�w najsilniejszych gospodarczo,
2) firmy zagraniczne przyczyniaj� si� w Polsce do rozwoju nowych przestrzeni przemys�owych raczej w skali lokalnej (o�rodk�w przemys�owych) ni� regionalnej (okr�g�w),
3) warunki infrastrukturalne oraz dost�p do specjalistycznych us�ug sprzyjaj� szczeg�lnie lokalizacji w miastach i wsiach po�o�onych w strefie podmiejskiej lub metropolitalnej g��wnych o�rodk�w regionalnych kraju,
4) istotny wp�yw na wyb�r lokalizacji wywieraj� trasy przysz�ych autostrad oraz istniej�ce g��wne drogi tranzytowe,
5) w zakresie czynnik�w zwi�zanych z si�� robocz� wi�kszy wp�yw maj� przypisywane regionom postawy wobec pracy oraz aktywno�� zwi�zkowa i strajkowa w ostatnich latach ni� koszty pracy (wysoko�� p�ac), , ,;;:i.
11
Cel i metody bada�
6) utrwalony w�r�d mened�er�w negatywny stereotyp starych okr�g�w prze s�owych, a zw�aszcza warunk�w infrastrukturalnych, ekologicznych i s �ecznych (roszczeniowe postawy pracownik�w, silne zwi�zki) ogranicza plyw inwestycji do tych obszar�w,
7) polityka regionalna pa�stwa realizowana za pomoc� specjalnych stref eko micznych ma ograniczony wp�yw na przyci�ganie inwestycji zagraniczn do obszar�w wysokiego bezrobocia,
8) znacz�cy wp�yw na decyzje inwestor�w maj� dzia�ania w�adz gminny a zw�aszcza ich zdolno�� do szybkiego przygotowania kompetentnych inf macji o terenie.
Ostatni� cz�� bada� stanowi�a ocena skutk�w r�nych rodzaj�w zagranii nych inwestycji przemys�owych w r�nych regionach i jednostkach osadniczyc Skutki te podzieli� mo�na na wewn�trzne - powstaj�ce w przedsi�biorstwach b�c cych przedmiotem inwestycji oraz zewn�trzne - oddzia�ywanie na inne podmio w tym lokalne (firmy, mieszka�c�w, samorz�d). Przedmiotem zainteresowania b) w szczeg�lno�ci skutki w zakresie:
1) rynku pracy (wp�yw na liczb�, rodzaj i trwa�o�� miejsc pracy, kszta�cenie k dry),
2) rozwoju i struktury gospodarki lokalnej (wp�yw na wielko�� produkcj jako�� wytwarzanych wyrob�w, wprowadzanie nowych produkt�w i transfi technologii),
3) efekt�w mno�nikowych inwestycji zwi�zanych z powi�zaniami produkcyjny mi i us�ugowymi (korzystanie z lokalnych lub regionalnych dostawc�w d�t i us�ug),
4) warunk�w ekologicznych; obawa o transfer �brudnych" technologii stan�w najcz�ciej wymieniany przez w�adze lokalne potencjalny negatywny skute! inwestycji zagranicznych (B�uszkowski, Garlicki 1995).
�R�D�A, METODY ZBIERANIA I OPRACOWANIA DANYCH
Definicja inwestycji bezpo�rednich oraz �r�d�a informacji
Przedmiotem rozwa�a� s� w pracy zagraniczne inwestycje bezpo�rednie (foreign direct investment), to znaczy takie, kt�re maj� na celu uzyskanie przez zagranicznego inwestora trwa�ego dochodu poprzez efektywny wp�yw na decyzje miejscowego przedsi�biorstwa (St�pniak, Umi�ski 1993). Za miar� tego wp�ywu uznaje si� zazwyczaj znacz�cy udzia� w�asno�ciowy inwestora w przedsi�biorstwie. Pa�stwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych, wzoruj�c si� na definicji OECD i zaleceniach EUROSTAT, przyjmuje za taki posiadanie co najmniej 10% akcji lub udzia��w firmy (European Community 1992; OECD 1994). Na inwestycje bezpo-
12
Cel i metody bada�
�rednie sk�adaj� si� wszelkie, spe�niaj�ce powy�szy warunek, transgraniczne transfery kapita�u mi�dzy firm�-inwestorem a przedsi�biorstwem zale�nym, stowarzyszonym lub fili�, to jest �rodki zaanga�owane w nabywanie akcji/udzia��w, �rednio- i d�ugoterminowe po�yczki w�asne oraz zyski reinwestowane (zatrzymane) w firmie miejscowej. Zagraniczne inwestycje bezpo�rednie stanowi� wi�c dla kraju importuj�cego �szczeg�ln� form� dop�ywu kapita�u nie powoduj�c� stosunku kre-dytowo-d�u�nego mi�dzy stronami" (Dziworska, Szcz�niak 1996).
Drug�, obok inwestycji bezpo�rednich, zasadnicz� form� nap�ywu kapita�u zagranicznego s� inwestycje portfelowe, w przypadku kt�rych inwestorzy zainteresowani s� osi�gni�ciem zysku z lokat kapita�owych bez istotnego anga�owania si� w kszta�towanie przedsi�wzi�� gospodarczych i bez zamiaru uzyskania kontroli nad firm�. Przyk�adem inwestycji portfelowych mo�e by� posiadanie przez podmioty zagraniczne niewielkich pakiet�w akcji sp�ek notowanych na warszawskiej gie�dzie. �rodki zagraniczne przekazywane jako po�yczki lub granty, nie zwi�zane z obj�ciem przez podmiot zagraniczny akcji/udzia��w polskich przedsi�biorstw, nie stanowi� inwestycji ani bezpo�rednich ani portfelowych. ,�.'; f;;c .;;;. .�
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.