oraz w zakresie rozwi�za� ustrojowych reformy ustrojowej �centrum rz�dowego" w latach 1996-1997.
W �wietle rozwi�za� konstytucyjnych kategoria poj�ciowa �rz�d" nie jest poj�ciem konstytucyjnoprawnym, to�samym wy��cznie z naczelnym konstytucyjnym organem pa�stwa w postaci Rady Ministr�w. Konstytucyjnie okre�lona koncepcja ustrojowa rz�du jest ujmowana w szerszej kategorii, wyra�aj�cej mechanizmy polityczne rz�dzenia pa�stwem. W konstytucyjnym systemie rz�d�w Rada Ministr�w nie zosta�a pozbawiona walor�w ustrojowych rz�du, a przeciwnie, jest ona uznana za zasadniczy o�rodek rz�dzenia, w znaczeniu politycznych . mechanizm�w rz�dzenia pa�stwem3.
Rada Ministr�w zachowuje charakter ustrojowy w znaczeniu tradycyjnie okre�lanym poj�ciem rz�du. Na gruncie przepis�w Konstytucji RP Rada Ministr�w jest naczelnym kolegialnym organem, obejmuj�cym w swym sk�adzie zesp� os�b wy�onionych w ramach mechanizm�w politycznych oraz w trybie procedur okre�lonych w ustawie zasadniczej, decyduj�cym pod kierownictwem prezesa Rady Ministr�w o zasadniczych kwestiach polityki pa�stwa, jak r�wnie� sprawuj�cych - w ramach systemu w�adzy wykonawczej - polityczne kierownictwo wobec organ�w administracji rz�dowej4.
Konstytucyjnie okre�lony status Rady Ministr�w w systemie ustrojowym Rzeczypospolitej odzwierciedla �modelowe" cechy ustroju parlamentarnego systemu rz�d�w. Status ten wyznaczaj� rozwi�zania prawnoustrojowe, dotycz�ce sk�adu i struktury organizacyjnej, trybu powo�ywania i funkcjonowania, zada�
2 Zob. R. Mojak, Prawnoustrojowe i polityczne mechanizmy tworzenia rz�du w Polsce (Prolegomena), �Przegl�d Sejmowy" 2002, nr 5, s. 75.
3 Zob. R. Mojak, Sk�ad, organizacja wewn�trzna oraz zasady i tryb funkcjonowania Rady Ministr�w, w: Rada Ministr�w. Organizacja i funkcjonowanie, pod red. A. Ba�abana, Zakamycze 2002, s. 283-284.
4 Por. H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia og�lne, Warszawa 1998, s. 140.
197
ustrojowych, a tak�e regulacje okre�laj�ce jej rol� ustrojow� w mechanizmie rz�dzenia. W szczeg�lno�ci mo�na wskaza� - fundamentalne dla istoty ustrojowej systemu rz�d�w parlamentarnych - regulacje konstytucyjne, wskazuj�ce, �e powo�ywanie i funkcjonowanie rz�du oparte jest na zaufaniu parlamentu (Sejmu), co oznacza, �e poparcie wi�kszo�ci parlamentarnej jest warunkiem koniecznym jego utworzenia i funkcjonowania (art. 154-155 i art. 158 Konstytucji)5.
Reformy ustrojowe �centrum rz�dowego" dotyczy�y przebudowy mechanizm�w politycznoustrojowych funkcjonowania rz�du. Naturalnie wskazywa�y one kierunek realizacji jego nowej koncepcji ustrojowej w przysz�ych rozwi�zaniach konstytucyjnych oraz wyznacza�y Radzie Ministr�w rol� w ustrojowym mechanizmie rz�dzenia. Ju� w�wczas okre�lono charakter politycznoustrojowy Rady Ministr�w jako organ w swojej strukturze reprezentuj�cy si�y polityczne, stanowi�ce wi�kszo�� w parlamencie. Rada Ministr�w, maj�ca status samodzielnego ustrojowo organu egzekutywy, przej�a na gruncie tych rozwi�za� polityczne funkcje rz�dzenia - kreowania polityki pa�stwa oraz kierowania administracj� pa�stwow�.
Charakter politycznoustrojowy systemu rz�d�w parlamentarnych w pa�stwach wsp�czesnych, w tym r�wnie� w Polsce po 1989 r., w du�ej mierze jest zdeterminowany ustrojow� zasad� pluralizmu politycznego i instytucjonalizacj� ustrojow� partii politycznych6. Kwesti� nie budz�c� ju� dzisiaj dyskusji jest konstytucjonalizacja roli ustrojowej partii politycznych w parlamentarnym systemie rz�d�w7. Wsp�czesne rz�dy parlamentarne, w mechanizmie ich funkcjonowania, pozostaj� w �cis�ym zwi�zku z uk�adem si� mi�dzy partiami w parlamencie.
Charakterystyczn� cech� funkcjonowania rz�du we wsp�czesnym systemie parlamentarnym jest powi�zanie go z partyjn� wi�kszo�ci� w izbach parlamentarnych8. Partie polityczne s� obecnie g��wnymi aktorami w politycznych mechanizmach rz�dzenia i to one wywieraj� zasadniczy wp�yw na rz�dy parlamentarne, zw�aszcza w procesie formowania rz�du. Frakcjom parlamentarnym partii politycz-
5 Por. szczeg�ow� analiz� konstytucyjnych mechanizm�w powo�ywania i odpowiedzialno�ci rz�du w opracowaniach L. Garlickiego, Rada Ministr�w: powo�ywanie-kontrola-odpowiedzialno��, w: A. Ba�a-ban i inni, Rada Ministr�w. Organizacja ..., s. 120 i n. oraz R. Mojaka, Prawnoustrojowe i polityczne mechanizmy ..., s. 75-80.
6 Konstytucja RP, w art. 11 ust. 1, stanowi, �e Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno�� tworzenia i dzia�ania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszaj� na zasadnych dobrowolno�ci i r�wno�ci obywateli polskich w celu wp�ywania metodami demokratycznymi na kszta�towanie polityki pa�stwa.
7 W literaturze wskazuje si�, �e we wsp�czesnych pa�stwach demokratycznych wr�cz zauwa�a si� siln� tendencj� do konstytucjonalizacji partii politycznych, tj. konstytucyjnego okre�lenia roli i zada� partii politycznych w pa�stwie. Polskie rozwi�zania konstytucyjne id� w tej mierze znacznie dalej ani�eli konstytucje Francji, Niemiec czy W�och. Konstytucja RP dopuszcza, aby partie polityczne swoimi funkcjami wchodzi�y w obszar dzia�alno�ci pa�stwa, przypisuj�c im rol� i mo�liwo�� bezpo�redniego wp�ywania na polityk� pa�stwa. Zob. szerzej na ten temat W. Sokolewicz, Partie polityczne w polskim prawie konstytucyjnym. Wczoraj, dzi�, jutro, �Studia Prawnicze" 1991, z. 4 (110), s. 18, a tak�e M. Chmaj, W. Sok�, M. �migrodzki, Teoria partii politycznych, Lublin 1997, s. 51 i n.
8 Zob. Z. Kie�mi�ski, Koalicje rz�dz�ce w systemie parlamentarnym, wyd. Centralny O�rodek Metodyczny Studi�w Nauk Politycznych, Warszawa 1984, s. 46.
198
nych przypadaj� z regu�y uprawnienia decyzyjne we wszystkich aspektach funkcjonowania systemu parlamentarnego. Istot� tego zagadnienia dobitnie wyrazi� by�y prezydent RFN Richard von Weizsaker, w jednym z wywiad�w udzielonych tygodnikowi �Die Zeit". Powiedzia� on w�wczas, �e �Partie wierz� w to, i� parlament kontroluje egzekutyw�. Bardziej prawdziwe jest raczej to, �e gremia kierownicze partii kieruj� pracami ustawodawczymi i pracami rz�du. Poniewa� u nas z regu�y wi�kszo�� parlamentarna opiera si� na koalicji, wa�nym centrum decyzyjnym jawi� si� rozmowy koalicyjne. Podczas nich wytycza si� najwa�niejsze kierunki"9. Wypowied� prezydenta R. von Weizsakera stanowi r�wnie� wa�ny przyczynek do analizy problematyki rz�d�w koalicyjnych w systemie rz�d�w parlamentarnych.
GENEZA I CHARAKTER USTROJOWY
ORAZ MECHANIZMY POLITYCZNOUSTROJOWE
TWORZENIA PARLAMENTARNEGO RZ�DU KOALICYJNEGO
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄÂâÂÂÄËÄÂÄ Ci coraz lepsze usÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂugi. By mÄÂâÂÂÄÂâÂÂc to robiÄÂâÂÂÄËÄÂÄ prosimy, abyÄÂâÂÂÄËÄÂĹ wyraziÄÂâÂÂÄËÄÂĹ zgodÄÂâÂÂÄËâÂÂĹ na dopasowanie treÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂci marketingowych do Twoich zachowaÄÂâÂÂÄËÄÂĹ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄÂâÂÂÄËâÂÂĹÂÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂciowo finansowaÄÂâÂÂÄËÄÂÄ rozwÄÂâÂÂÄÂâÂÂj ÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂwiadczonych usÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂug.
PamiÄÂâÂÂÄËâÂÂĹÂtaj, ÄÂâÂÂÄÂÄ e dbamy o TwojÄÂâÂÂÄËÄÂĂĹ prywatnoÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂÄÂâÂÂÄËÄÂÄÂ. Nie zwiÄÂâÂÂÄËâÂÂĹÂkszamy zakresu naszych uprawnieÄÂâÂÂÄËÄÂĹ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄÂâÂÂÄÂâÂÂwnieÄÂâÂÂÄÂÄ o bezpieczeÄÂâÂÂÄËÄÂĹÂstwo Twoich danych. WyraÄÂâÂÂÄÂÄ onÄÂâÂÂÄËÄÂĂĹ zgodÄÂâÂÂÄËâÂÂĹ moÄÂâÂÂÄÂÄ esz cofnÄÂâÂÂÄËÄÂĂĹÄÂâÂÂÄËÄÂÄ w kaÄÂâÂÂÄÂÄ dej chwili.