Manipulować można
zarówno samą treścią, jak i sposobem przekazywania informacji. Tę
samą informację można różnie przekazać. Idealnym przykładem
może być szklanka, w której do połowy jej objętości jest woda.
Szklanka jest w połowie pełna, prawda? Ale ta sama szklanka jest też
w połowie pusta! Ta sama informacja, a brzmi inaczej...
W psychologii manipulacja to celowe działanie, mające za zadanie
oszukanie osoby manipulowanej i skłonienia do działania w myśl
intencji manipulatora, zwykle sprzecznego z dobrem osoby
manipulowanej. Manipulator dąży do osiągnięcia korzyści kosztem
osoby manipulowanej, często nie przebierając w środkach.
Manipulacja to cecha równie stara, jak gatunek ludzki, z tym, że
wcześniej częściej określano ją słowem „przebiegłość”. Ta zaś cecha
potrzebna była wszystkim ludziom, po prostu po to, by wygrać, by
przetrwać... Potrzebna była myśliwemu, pasterzowi, kupcowi,
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Sergiusz Kizińczuk
MANIPULACJA, PERSWAZJA CZY MAGIA? - darmowy fragment - kliknij po więcej
● str. 16
Sergiusz Kizińczuk
potrzebna była wszystkim. Bez względu na to, co człowiek robił, jak
ważną funkcję piastował, był zawsze manipulatorem i zawsze też był
manipulowany...
Do historii przeszły pozycje literatury traktujące o manipulacji:
O manipulacji pisał już Platon w swoim „Państwie”, wręcz
nakazywał, by wmawiać ludziom, iż jeśli opuszczą terytorium, to
zostaną pozbawieni siły. Miało to zapobiec migracji ludności
i spowodować większe przywiązanie do miast. Z manipulacją
spotykamy się na każdym kroku – od polityki począwszy. Idealnym
przykładem może być „Książę” Machiavellego, do dziś istnieje
przysłowie „po trupach do celu”. Określenie makiawelizm oznacza,
że cel uświęca środki. Machiavelli wręcz nakazywał, by w imię
tzw. wyższych racji sięgać do wszystkich dostępnych metod. Nie
wyłączając tych drastycznych.
W literaturze zresztą moglibyśmy znaleźć znacznie więcej
przykładów, nawet w lekturach szkolnych. Przypomnij sobie choćby
„Potop” i księcia Radziwiłła, który sprytnie manipulował Kmicicem,
doprowadzając do tego, że Kmicic niemalże dopuścił się zdrady
ojczyzny.
Pamiętasz „Karierę Nikodema Dyzmy”? Przypomnij sobie, jak
wmanipulowano Kunickiego...
Dziś też w polityce manipulacja to chleb powszedni. Zauważ, co się
dzieje przed jakimikolwiek wyborami. Każda informacja, jaka jest
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Sergiusz Kizińczuk
MANIPULACJA, PERSWAZJA CZY MAGIA? - darmowy fragment - kliknij po więcej
● str. 17
Sergiusz Kizińczuk
podawana, ma na celu osiągnięcie korzyści: albo zdyskredytowanie
jednej partii a wywindowanie drugiej, albo pokazanie się w idealnym
świetle. Słodycz wręcz spływa z ust mówców, wszyscy prześcigają się
w obietnicach i zapewnieniach.
Wszystko po to, by przyciągnąć wyborców, pokazać im „jedyną
słuszną prawdę”. A gdy czas wyborów mija...
Ale temat polityki pozostawmy w spokoju, leży on bowiem poza
naszymi zainteresowaniami, choć niewątpliwie jest to manipulacja.
Erystyka to sztuka prowadzenia sporów tak, by rozwiązanie było
dla nas korzystne, bez względu na prawdę materialną, czyli zgodną
ze stanem faktycznym. To walka słowna, czasami bez przebierania
w środkach, bez skrupułów. Wszystko po to, aby wygrać.
Psychomanipulacja, jest to manipulacja sferą emocjonalną
człowieka, obrazowo mówiąc, to „granie na uczuciach”. Pewne formy
psychomanipulacji są społecznie akceptowane, do pewnego stopnia
oczywiście. Mówię tu o reklamach. Większość form
psychomanipulacji jednak budzi społeczny sprzeciw. Niektóre formy
podlegają nawet sankcjom prawnym, np. oszustwa.
Psychomanipulację często określa się jako destrukcyjne
sterowanie umysłem, a tym samym myśleniem, uczuciami,
emocjami. Często psychomanipulację określa się jako „pranie” lub
„drenaż mózgu”. Psychomanipulację najczęściej kojarzy się z sektami
i w większości przypadków jest to racja.
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Sergiusz Kizińczuk
MANIPULACJA, PERSWAZJA CZY MAGIA? - darmowy fragment - kliknij po więcej
● str. 18
Sergiusz Kizińczuk
Moc sekt polega na wnikliwym poznaniu potrzeb człowieka, którego
chce się zwerbować - jeśli ktoś poszukuje miłości, sekta mu tę miłość
obiecuje i na początku nawet daje! Ktoś inny potrzebuje uznania, ma
uznanie! Inny zaś potrzebuje dowartościowania, zauważenia swojej
niezwykłości przez innych, sekta mu to daje. Wraz z tym daje
również poczucie bezpieczeństwa dla osoby werbowanej. Następnie,
dzięki technikom psychomanipulacji uzależnia. To oczywiście tylko
schemat działania, nieledwie ogólny zarys.
Każdy z nas jest częścią społeczeństwa, musimy się więc wszyscy
w jakiś sposób ze sobą porozumiewać, komunikować. I tu jeszcze
jedno określenie, tzw.:
Komunikacja perswazyjna.
Jest to szczególny rodzaj komunikacji masowej, tzn. za
pośrednictwem mediów, której głównym zadaniem jest
informowanie w sposób zgodny z zamierzeniami nadawcy.
Komunikacja perswazyjna wykorzystywana jest w wielu dziedzinach,
m.in. w marketingu, reklamie, polityce czy statystyce. Odpowiednia
interpretacja faktów zmienia ich wymowę, bez wiarygodnych źródeł
nie możemy zweryfikować informacji, więc wierzymy w tę, którą
otrzymaliśmy.
Dopiero po czasie może się okazać, że informacja była
nieprawdziwa...
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Sergiusz Kizińczuk
MANIPULACJA, PERSWAZJA CZY MAGIA? - darmowy fragment - kliknij po więcej
● str. 19
Sergiusz Kizińczuk
Jak widać z powyższego, mimo różnic w definicjach, granice są dość
łatwe do przekroczenia. Tzw „średnio statystyczny obywatel” raczej
nie będzie się zagłębiał w temat i rozważał, czy jest to tylko
perswazja, czy już psychomanipulacja. Nie ma bowiem na ten temat
zbyt wielu wiadomości.
Niejednokrotnie nawet nie będzie sobie zdawał sprawy, że jest przez
kogoś sterowany. Może mu się nawet wydawać, że to on sam rządzi
własnym życiem. Czasami tylko, w chwilach zwątpienia może się
dziwić, jak to się stało, że zrobił właśnie tak, choć myślał inaczej...