z kierunku pokrywaj�cego si� z lini� nosa (naprzeciwk0 # i z kierunku dok�adnie nad czy pod g�ow�. H. Wallach (1940) rozwia# #
70
1####""'Y ##'##at.Id#t#(" ze w normalnych warunkach stale
#di#oczywi�cie powoduje okre�lone zmian poruszamy g�ow�, #wi�ki dociera
j� do dwojga uszu. I f y w g�o�no�ci i czasie, w jakim arzysz�cymi jej zmianami n ormac a o ruchach g�owy wraz z tow w jako�ci s�yszanych d�wi�k�w umo�liwia
n� kieru h # kod one ndp waj�, Ponadto skomplikowany kszta�t #v pewnym sensie "zniekszta�co � ap�ywa#�ce z r�nych stron s�
ne" w r�ny spos�b. Je�li dwa d�wi�ki o ty�#h samych parametrach s� emitowane przez s�uchawki, zmian
g�nwy nie spowoduj� zmian w tych d�wi k Y pozycji � ach. W zwi�zku z tym zamiast
dw�ch d�wi�k�w s�yszymy jeden, jakby nadchodz�cy ze �rodka g�owy (#ubovy i in.,1g74#.
ar#r#epcja d�wi�k�w naturalnych
#ili�my dot�d o percepcji bardzo prostych d�wi�k�w wytwarzanych w#'tucznych warunkach laboratoryjnych. D�wi�ki naszego otoczenia maj#
b dzk z�o�ony charakter. D � w i � k i t e p o z a t o n a m i �re decyduj� o ich wysoko�ci, zaw;er#j# jeszcze szereg ton�w sk�adow y
tl# - iach. Je�li stanowi# y c h o w �sz ch cz�stow# o, okre�la si� je jako h wielokrotno�� cz�stotliwo�ci tonu podstaarmoniczne. Niekt�re z ton�w sk�adowych s� re#.wnie wzmacniane zale�nie od w�a�ciwo�ci rezonansowych �r�d�a
#rk�w. Liczba i nat�enie ton�w sk�adow ch decyduje o b a r w i e s zanych d�wi�k�w.
#:#e kresy podstawowych cz�stotliwo�ci instrument�w muzycznych s
r !: Najni�sze cz�stotliwo�ci mog# wynosi� kilkana�cie Hz, a najwy�sz � #rzane np. przez ma�y flet piccolo - oko�o 4000 Hz. Cz�stotliwo�ci
t#l#r sk�adowych za� mog� p
nawet rzekracza� zakres s� szenia. D�wi�ki #'zane przez r�y e instrumenty maj� r�n� intensywno�� poszczeg�l#dr an sk�ad�w ch oraz r�n� ich zmienno�� w czasie. Dlate o bez # potrafimy g
'.w�wczas dr�ni� d�wi ki grane np. na fortepianie i na skrzypcach , g y maj� one t� sam� wysoko�� i g�o�no��.
,# y s�uchamy r�nych d�wi�k�w, mo�emy zauwa� � �e niekt�re ; pomimo �e r�ni� si� znacznie pod wzgl�dem wysoko�ci, wykazu # � u�kt� b" ktywne podobie�stwo. Tak si�
dzieje w przypadku wsp�ln#jako ton I r�ni si� o oktaw�. M�w;my
a n. To p , �e d�wi�k; d�wi�k�w # odobie�stwo wynika z faktu, �e jeden
y ma dwukrotnie wy�sz� cz�stotliwo�� ni� drugi.
�##� Okre I wa� oktawy jest dzielony na r�n# liczb� mniejszych one nast�pstwo interwa��w tworzy skal� muzyczn#.
sz h ie sza w cywilizacji europejskie est skala diatoniczna, zaca ktawie siedem stopni. Jedn#
z najstarszych skal jest penowsta�a w Chinach kilka tysi�cy lat temu. Stanowi ona do dzi� � wielu melodii lud�w Azji.
71
II
zgodnie lub te� szorstko i nieprzyjemnie. Te pierwsze okre�la si� jako konsonansowe, a drugie jako dysonansowe. Zauwa�ono, �e w przypadku interwa��w konsonansowych stosunki cz�stotliwo�ci dw�ch d�wi�k�w mo�na wyrazi� prostymi stosunkami liczb, np. 2:1, 3:2, 4:3. Interwa�y dysonansowe nie maj� tej w�a�ciwo�ci. W muzyce wsp�czesnej podzia� ten zaciera si� coraz bardziej.
Charakterystyczne dla cz�owieka s� d�wi�ki mowy. R�wnie� i w nich mo�na wyrozni� pewne cz�stotliwo�ci sk�adowe, zale�ne od w�a�ciwo�ci rezonansowych aparatu artykulacyjnego. Uwypuklone rezonansem cz�stotliwo�ci nazywa si� formantami. Samog�oska "o" np. charakteryzuje sig wyra�nym rezonansem w zakresie cz�stotliwo�ci 400 - 600 Hz, za� samog�oska "a" 800 -12000 Hz. Na rysunku 34 przedstawiono schematycznie
.Y
-O
Rys. 34. Obraz wyladowari we w/�knach powy�ej jader �/imaka podczas percepcji mowy (Wed�ug: I. C. Whitefield, 1967.)
