Co-
dziennością - i to w dosłownym znaczeniu tego słowa - były, przynajmniej la-
tem 1953 r., kradzieźe w domach FWP w Karpaczu. Dwie wczasowiczki zostały
wówczas okradzione z niemal całej garderoby, pozostawionej w zamkniętym
pokoju. I w tym wypadku stwierdzono, że zamki można było otworzyć wytry-
chem, a jeden klucz pasował do zamków w kilku pokojachl. Zjawisko to
w 1954 r. było określane przez kierownictwo CRZZ jako powszechne. Stwier-
dzono ponadto, że w Ośrodkach Wczasowych nadal nie montowano zamków pa-
133 AAN, NIK, 1358, Sprawozdanie inspektora Antoniego Papiewskiego z kontroli planowej
w OW FWP w Spale koło Tomaszowa w dniach 23-27 sierpnia 1951 r.
134 AAN, MKP 25178, Protokół z kontroli w Ośrodku Wypoczynkowym FWP w Karpaczu
w dniach 7-22 sierpnia 1953 r, przez kontrolerów MKP.
os AAN, NłK, 1357, Notatka dla Ob. Dyrektora Dep. II-go, Warszawa, 14 września 1949 r.
1-t6 AAN, MKP 25/78, Protokół z kontroli w Ośrodku Wypoczynkowym FWP w Karpaczu...
Fundusz Wczasów Pracowniczych w latach 1945-1956 97
rentowych, co powodowało rozgoryczenie wczasowiczówl3. Autorzy sprawoz-
dań na ten temat główną winą za kradzieże obciążali przede wszystkim personel
domów FWP - często przypadkowy, szybko zmieniający się.
Kradzieże, zwłaszcza te z zamkniętych pomieszczeń, stawiały przed władza-
mi Funduszu problem odpowiedzialności za nie i partycypowania w kosztach
pokrycia powstałych szkód. Przyjęto zasadę, że administracje domów wypoczyn-
kowych nie odpowiadały za kradzieże rzeczy wartościowych, które powinny być
pozostawione w depozycie. Polecono powiadomić wczasowiczów o możliwości
dochodzenia swoich roszczeń w ND FWP i na drodze sądowej. W wypadkach
takich, jak wspomnianych dwóch wczasowiczek z Karpacza, decyzją dyrekto-
ra administracyjna-finansowego Dyrekcji Naczelnej FWP wypłacano sumy na
zakup niezbędnej garderoby "zabezpieczającej powrót do miejsca zamieszka-
nia"'38. Tylko w 1953 r. FWP zapłacił wczasowiczom 78 899, 50 zł za skradzio-
ne rzeczy 13.
Problem drobnych kradzieży nie dotyczył tylko mienia osób wypoczywają-
cych. Plagą domów FWP były manka, powstające w gospodarce produktami
żywnościowymi. W sprawozdaniu FWP za 1953 r. pisano: "Manka powstają
poprzez zakup nieodpowiedniego towaru, złe magazynowanie, złe przyrządza-
nie itp., jednak największe manka powstają wskutek drobnych kradzieży, tj. wy-
noszenia produktów i posiłków poza kuchnię i jadalnię i wszelkie żywienie osób
nie uwidocznionych w raporcie żywienia. Istnieje popularna i powszechna teo-
ryjka, że przy 50 czy 100 osobach - 3 do 10 osób zawsze może się ożywić. [...]
Bardzo dużo kobiet pracujących [w placówkach Funduszu - D. J.] posiada dzie-
ci i mając zapewnione po ulgowej opłaciejedzenie wczasowe nie prowadzi wła-
snych gospodarstw domowych. Dla dzieci pracowników FWP zakładamy żłobki
dzienne i tygodniowe oraz dziecińce, by otoczyć je należytą opieką i uniknąć
tzw. Żsytuacji bez wyjścia®, zmuszających naszych pracowników do karmienia
dzieci kosztem produktów przeznaczonych dla wczasowiczów". FWP prowadził
wówczas dwa takie żłobki tygodniowe w Wiśle i Karpaczu na 90 miejsc i dwa
przedszkola stałe w Spale i Pobierowie na 60 miejsc oraz 1 przedszkole sezono-
we w Krynicy Morskiej na 15 miejscl40.
3 AAN, MKP 25/76, Przewodniczący CRZZ Wiktor Kłosiewicz, 22 lutego 1954 r.
138 AAN, MKP 25/78, Protokół z kontroli w Ośrodku Wypoczynkowym FWP w Karpaczu...;
zob. też Regulamin domu wypoczynkowego, w: Organizacja i planowanie..., s. 47 (jego punkt
5 stwierdzał: "DW nie odpowiada za pieniądze i kosztowności pozostawione w pokoju").
39 AAN, PKPG, 6047, k. 26, Sprawozdanie z działalności FWP CRZZ za rok 1953. Według
danych z 1952 r. straty w wyniku kradzieży mienia w ośrodkach wypoczynkowych Fundu-
szu wynosiły około 250 rys. zł. Zob. APK, ORZZ, p. 271, k. 3, Protokół z okręgowej nara-
dy współzawodnictwa pracy Ośrodków Wypoczynkowych Dyrekcji Okręgu I FWP CRZZ
odbytej w dniach 10-11 października 1952 r. w DW "Beskid Mikuszowice".
t4o AAN, PKPG, 6047, k. 26, Sprawozdanie...
98
Dariusz Jarosz
Wskazane nieprawidłowości w zakresie dystrybucji źywności potwierdziły
kontrole kilku ośrodków wczasowych, przeprowadzone w 1953 r. W piśmie w tej
sprawie skierowanym przez ministra kontroli państwowej Franciszka Jóźwiaka