pucki). Pierwszy blok nowej elektrowni 250 MW planowano uruchomić w 2001 r., a całkowita moc osiągnąć miała 1000 MW (wartość projektu prawie l mld USD). Trwają równocześnie negocjacje firm amerykańskich, • kanadyjskich, brytyjskich i niemieckich na temat budowy bloków gazowych, m.in. w elektrociepłowniach w Chorzowie, Kaliszu, Szczecinie i Zielonej Górze.
W Bolesławcu elektrociepłownię gazową zasilającą Zakłady Chemiczne J Wizów uruchomiła w 1999 r. kosztem 5 min USD Polish Energy Partners. Spółka |
inwestycje rozpoczęte w latach 1999-2000
Rys. 123. Inwestycje zagraniczne w zaopatrywanie w energię elektryczną, parę wodną i gorącą wodę (EKD 40)
Fig. 123. Foreign investment in electricity, steam and hot water suppiy (NACE 40)
368
Rozmieszczenie inwestycji a branże
założona przez pracowników międzynarodowej firmy konsultingowej i wzmocniona zaangażowaniem PAFP zamierza budować podobne obiekty na potrzeby innych odbiorców przemysłowych. Warto podkreślić skrajną kapitałochłonność tego rodzaju zakładów, których obsługa wymaga zatrudnienia zaledwie kilku osób. Niewielki zakład wykorzystujący do produkcji energii gaz na wysypisku komunalnym uruchomił duński Hedeselskabet w Łęgajnach koło Olsztyna (2 min USD).
Kontrolowane przez gminy lub przekształcone w spółki pracownicze lokalne przedsiębiorstwa energetyki cieplnej zaczęły w latach 1997-1998 dopuszczać mniejszościowych udziałowców zagranicznych. W Kaliszu stał się nim francuski Thion, w Ostrowie Wlkp. i Ustce szwedzki Yattenfall, w Skarżysku-Kamiennej niemiecki MW, a w Pyskowicach SFW. Pojawiają się także firmy zainteresowane inwestycjami w ciepłownie zakładów przemysłowych, np. w spółce wydzielonej z kieleckiego Chemaru (belgijska) i w ciepłowni Syntexu w Łowiczu (niemiecka). Inwestorzy strategiczni, nabywając polskie firmy, stają się pośrednio właścicielami zakładów ciepłowniczych będących ich częścią lub spółką-córką, np. Rhodia przejęła w ten sposób kontrolę nad ciepłownią Stilonu w Gorzowie Wlkp.
W sumie jedyne dwie wielkie inwestycje zagraniczne w energetyce do 1998 r. miały miejsce w Polsce południowo-wschodniej, na którą przypada w rezultacie aż 88% zainwestowanego kapitału. Skupienie produkcji energii, zwłaszcza cieplnej, w dużych miastach oznacza, że ich udział w inwestycjach jest i zapewne pozostanie duży, nowe zakłady mogą być jednak lokalizowane poza ich granicami (rys. 123). Trzy spośród czterech największych dotychczasowych inwestycji green-field usytuowane są w małych miejscowościach, w większości w obszarach pozame-tropolitalnych, tendencja ta nie musi być jednak utrzymana w przyszłości.
Pobór, oczyszczanie i rozprowadzanie wody
Jedyną wyróżniającą się jak dotąd inwestycją zagraniczną w zakresie uzdatniania i dystrybucji wody pitnej oraz oczyszczania ścieków jest utworzenie w 1992 r. przez miasto Gdańsk spółki Saur Neptun Gdańsk, w której firma Saur z Paryża objęła 51% udziałów. Francuski inwestor wniósł 3 min USD, a spółka zatrudnia 760 osób. W 1999 r. brytyjski inwestor International Water objął 28% akcji bielskiego przedsiębiorstwa Aqua.
11
Rozmieszczenie inwestycji a eksport i import
EKSPORT /
Porównanie przestrzennego rozkładu inwestycji w zakładach eksportujących ponad połowę wyrobów i inwestycji w produkcję zorientowaną w co najmniej 70% na rynek krajowy ujawnia koncentrację tych pierwszych w regionach zachodnich. Udział Wielkopolski sięga 20%, Dolnego Śląska i Ziemi Lubuskiej po 7% - łącznie przypada na nie ponad 1/3 kapitału zaangażowanego w produkcję na eksport, wobec 18% produkcji na rynek polski. Większą rolę w zakresie działalności eksportowej niż produkcji na rynek wewnętrzny odgrywają także zachodniopomorskie i pomorskie oraz łódzkie i podkarpackie (rys. 124). Regiony o największych inwestycjach zagranicznych, województwa mazowieckie i śląskie, w podobnym stopniu skupiają oba rodzaje inwestycji. Kontrastuje z tym wschodnia część kraju. Sześć województw - małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, lubelskie, podlaskie i warmińsko-mazurskie- reprezentuje 16% inwestycji w produkcję skierowaną na eksport (8% bez podkarpackiego), przy 31 % w produkcji na rynek krajowy. Niski odsetek inwestycji eksportowych charakteryzuje również kujawsko-pomorskie i opolskie.
Regionalne różnice w napływie zagranicznego kapitału do działalności eksportowej są jeszcze wyraźniejsze w przypadku inwestycji greenfield. Trzy województwa zachodnie - wielkopolskie, dolnośląskie i lubuskie - skupiają 37% tych inwestycji (42% z zachodniopomorskim), podczas gdy na 6 ww. województw wschodnich przypada tylko 7%. Trzeba ponadto zauważyć, że 30% nowych fabryk, które sprzedają większość wyrobów za granicą, koncentruje się w województwie mazowieckim, jeszcze większa jest jednak w tym regionie koncentracja inwestycji zorientowanych na rynek krajowy.
371
Rozmieszczenie inwestycji zagranicznych w Polsce
Iloraz SokaSizacji inwestycji w zakłady o eksporcie powyżej 50% względem inwestycji w zakłady o eksporcie poni
0,5 0,8 1,2 1,5