"
W ostatnich s³owach poematu autor prorokuje w³asn¹ œmieræ, która to myœl w póŸniejszych utworach przemienia siê w obsesjê.
Obaj poeci, Baczyñski i Gajcy wpl¹tani przez historiê w bieg wydarzeñ staraj¹ siê sprostaæ narzuconym przez ni¹ warunkom. Obaj maj¹ do spe³nienia misjê, lecz pojmuj¹ j¹ obaj nieco inaczej. Obaj wzrastali w czasach wolnej Polski, obaj mieli podobne marzenia i wyobra¿enia o przysz³oœci. Czas okupacji i wojny marzenie te zniweczy³y. Rzeczywistoœæ okaza³a siê zupe³nie inna. Poezja Baczyñskiego wyra¿a spe³nion¹ katastrofê. By³a to poezja pokolenia, które jako pierwsze od wieków urodzi³o siê w wolnej Polsce i ¿yæ mia³o w radoœci i szczêœciu. Zamiast tego spotka³o wojnê, okupacjê, walkê, œmieræ. Ta ostatnia jest wed³ug Baczyñskiego pozbawiona heroicznej i bohaterskiej aureoli. Jest ona tragiczna w swej wymowie przez to, ¿e brak wiary w jej sens. Historia jest zaœ ci¹giem nastêpuj¹cych po sobie takich katastrof i nic nie jest w stanie zmieniæ jej biegu. Dominuje u Baczyñskiego przeœwiadczenie o nieodwracalnoœci wyroków losu, o daremnoœci wysi³ków, przeczucie i obawy katastroficzne, wobec zagro¿enia ca³ego sensu historii, a jako równowaga dla tych postaw widzenie piêkna œwiata, przyrody.
Gajcy pojmowa³ poezjê jako czyn artystyczny towarzysz¹cy czynowi zbrojnemu. Uwa¿a³, ¿e poezja mo¿e kszta³towaæ ducha narodu. Tragizm pokolenia m³odych szczególnie w ostatnich utworach nie by³ beznadziejny. Myœl o mistycznym sensie ofiary w imiê mi³oœci Ojczyzny powodowa³, ¿e Gajcy reprezentowa³ postawê heroiczn¹, która ³¹czy³a pewnoœæ œmierci z sensem walki.
Cz³owiek zniewolony - ³agry sowieckie na przyk³adzie wybranych utworów literackich
Aby mówiæ o zniewoleniu cz³owieka nale¿y zdefiniowaæ to pojêcie. Zniewolenie to utrata wolnoœci, swobody, ca³kowita zale¿noœæ od innych. Zagadnienie to mo¿e dotyczyæ kilku sfer ¿ycia ludzkiego. Pierwsz¹ z nich jest fizyczne ograniczenie tzn. uzale¿nienie czyjegoœ zdrowia i ¿ycia od woli drugiego cz³owieka. Zniewolenie umys³u polega na zatraceniu w³asnej osobowoœci godnoœci na skutek ró¿norodnych czynników.
Filozofi¹ przewodni¹ Zwi¹zku Sowieckiego by³ marksizm, ideologia która akcentuje równoœæ cz³owieka. Jednak¿e ten system filozoficzny doprowadzi³ do powstania pañstwa totalitarnego, które w ogóle nie akceptowa³o podstawowych praw i wolnoœci ludzkiej. Przywódcy tego prawa uwa¿ali, ¿e mo¿na poœwiêciæ ¿ycie jednostki dla osi¹gniêcia idealnego ich zdaniem ustroju, w czêœci œwiata bêd¹cej pod ich panowaniem. Idea ta by³a niebezpieczn¹ utopi¹.
Jednym z elementów maj¹cych podporz¹dkowaæ cz³owieka systemowi by³y ³agry - obozy pracy, znajduj¹ce siê w miejscach odosobnionych, w trudnych warunkach klimatycznych, najczêœciej na Syberii. Sytuacjê tam panuj¹c¹ znamy z licznych utworów, napisanych przez ludzi, którym uda³o siê prze¿yæ.
W pracy tej uwzglêdnimy dwa takie utwory: "jeden dzieñ Iwana Denisowicza" autorstwa Aleksandra So³¿enicyna i "Inny œwiat" Gustawa Herlinga Grudziñskiego. Obydwaj pisarze przebywali w obozach sowieckich. Dlatego utwory wy¿ej wymienione to swoistego rodzaju dokumenty historyczne o warunkach i ¿yciu w obozie.
£agry znajdowa³y siê na Syberii, a wiêc w miejscach o bardzo d³ugich, ostrych zimach i krótkim, zaledwie dwa miesi¹ce trwaj¹cym lecie, w strefie klimatycznej o bardzo nik³ej szacie roœlinnej. WiêŸniowie niezale¿nie od pogody zatrudniani byli przy najciê¿szych pracach takich jak wyr¹b lasów, czy budowa licznych dróg i torów kolejowych.
Ta niewolnicza i mordercza praca wiêŸniów by³a motorem napêdowym ogromnych budów i to dziêki niej udawa³o siê osi¹gn¹æ cele wyznaczone w gospodarczych planach wieloletnich.