Oc2ywiście człowiek posiada także strukturę religijną, nie można
jednak rozdzielić moralności i religijności. W chrześcijaństwie
moralność (dobro) jest wyrazem religijności (świętości).
Chrześcijaństwo jest więc religią prawdy i dobra - prawdy
i miłości. Przez wieki opracowywano i wypracowano wielką myśl
chrześcijańską (doktrynę, teologię) i związaną z nią teologię
moralną z całą strukturą cnót teologicznych (wiara, nadzieja,
miłość) oraz cnót moralnych (roztropność, sprawiedliwość,
umiarkowanie, męstwo).
Kultura budowana na pełnej bosko-ludzkiej prawdzie o człowieku, na miłości modelowanej na miłości Chrystusowej jest w najpełniejszym tego słowa znaczeniu kulturą (cywilizacją)
miłości człowieka, kulturą osoby poznającej, kochającej i czyniącej to w sposób piękny (prawda, dobro i piękno - podstawowe wartości).
Jak to zadanie wskazane przez Chrystusa spełnić?
„ J a m jest ż y c ie ../ '
Chrystus jest nie tylko prawdą i modelem życia ludzkiego lecz
także źródłem nowego życia i źródłem mocy potrzebnych do
jego rozwoju. „Ja jestem krzewem winnym, wy - latoroślami. Kto
trwa we mnie, a Ja w Nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ
1] · Jan Paweł II, Przemówienie w UNESCO, p. 12.
36
Ch rze śc ija ń st w o w k u l t u r z e Z a c h o d u
beze mnie nic nie możecie uczynić” (J 15,5);. „Kto wierzy we mnie
- ma życie”, „Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej, jak tylko przeze
mnie” (J 14,16). Wszczepienie w Chrystusa,(nowe życie chrześcijanina) człowiek przyjmuje wiarą. A wierzyć - to uznawać prawdę głoszoną przez Chrystusa, przyjąć ją za swoją i żyć zgodnie z nią.
Wiara rodzi nadzieję i miłość.
Chrystus udziela nowych mocy niezbędnych do prowadzenia
życia, które przebiega jakby we wnętrzu samego Boga. Ustanowił
Kościół - żywy organizm, który ożywia Chrystus i Duch Święty,
a poprzez który człowiek otrzymuje, podtrzymuje i rozwija Boże
życie w sobie. Są to:
- łaska uświęcająca - dar nowego życia, udzielany przez sakramenty,
- sakramenty,
- modlitwa - jako przebywanie i dialog z Bogiem,
- obrzędy - uświęcające ważne przejawy i wydarzenia życia.
Te środki nadprzyrodzone, mają umocnić ludzkiego ducha
w wybawieniu od zła, które zagraża człowiekowi i osłabia twórcze
siły w realizowaniu najwyższych dążeń i celów, jakim jest spełnienie człowieka według wizji i pragnień samego Boga, który powiedział: „Bądźcie wy doskonali; jak jest doskonały Ojciec wasz niebieskie” (Mt 5,48).
Chrystusowa wizja osoby ludzkiej, pozostającej w relacji
miłości z Bogiem i innymi, wyznacza perspektywy pełnego rozwoju człowieka, wskazując na ostateczne źródła tego życia oraz najistotniejszy cel i sens.
Taka wizja przyniesiona przez Chrystusa była realizowana
w czasie, w historii, kształtowała rzeczywistość człowieka i świata - rzeczywistość kultury - z właściwymi i niepowtarzalnymi akcentami dla poszczególnych okresów i narodów - przez dwa
tysiące lat. Nie można sobie wyobrazić kultury Zachodu bez
chrześcijaństwa, chociaż nie wszyscy, nie w każdym czasie je
przyjmowali i realizowali. Zawsze było jednak wizją dominującą.
Chrześcijańska wizja człowieka i przez to chrześcijańska wizja
kultury dowartościowuje wszystkie dziedziny kultury i wyznacza
właściwe im miejsce, a przede wszystkim wskazuje sens i osta-
3 7
s. Z o f i a J . Z d y b i c k a U S J K
teczny cel nie tylko człowiekowi, lecz także wszystkim dziedzinom
kultury: poznaniu (nauce), moralności, sztuce, ekonomii, polityce. Wszystkie powinny mieć na uwadze dobro człowieka żyjącego w naturalnych i nie do zastąpienia społecznościach:
rodzinnych, narodowych, państwowych.
Chrześcijaństwo uznaje autonomię rzeczywistości ziemskich
(np. ekonomia musi się kierować własnymi prawami), to jednak