151a przewiduje, że gdy adres siedziby takiego podmiotu nie istnieje lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem, a organ nie może ustalić miejsca prowadzenia działalności na podstawie innych informacji, pismo pozostawia się w aktach sprawy -ze skutkiem doręczenia. W literaturze zwraca się uwagę, że przepis ten ma zastosowanie także do uczestników postępowania niebędących stronami1.
Mimo że Konstytucja nie wymienia innych źródeł prawa międzynarodowego jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego, art. 154 § 3 OrdPU zawiera wyraźne odesłanie do takich źródeł. Stanowi on, że osobom, które korzystają ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego, pisma doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, umowach i zwyczajach międzynarodowych. Takie rozwiązanie wydaje się dopuszczalne w świetle art. 9 Konstytucji RP, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Jednym ze źródeł tego prawa jest zwyczaj.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może wystąpić do władzy Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej właściwej w sprawach podatkowych z wnioskiem o doręczenie pisma organu podatkowego. Wniosek powinien zawierać dane niezbędne do identyfikacji podmiotu, któremu pismo ma być doręczone, w szczególności nazwisko lub nazwę (firmy) oraz adres.
Pismo pochodzące od tych władz doręcza organ podatkowy wskazany przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, stosując przepisy o doręczaniu pism.
1 J. Borkowski, [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wrocław 2003, s. 545.
Nb. 316-317
Nb.317
282
Rozdział XIV. Postępowanie podatkowe
§ 45. Wezwania
§ 46. Przywrócenie terminu
283
318 Przepisy dotyczące wezwań opierają się na założeniu, że instrumentem realizacji celów postępowania z zastosowaniem zasady bezpośredniości jest uprawnienie organu prowadzącego postępowanie do wzywania stron i innych uczestników postępowania do stawienia się w siedzibie organu do dokonania czynności niezbędnych dla przeprowadzenia postępowania. Odstępstwem od tej zasady jest szczególna sytuacja osoby wzywanej. Osoba, która nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub z innej ważnej przyczyny, może być przesłuchana lub czynność z jej udziałem może być dokonana w miejscu jej pobytu.
Obowiązek osobistego stawienia się obejmuje obszar województwa, w którym wzywany zamieszkuje lub przebywa.
319 Konstrukcją wynikającą ze specyfiki postępowania podatkowego jest art. 156 § 2 OrdPU. Zgodnie z zawartą tu regulacją, jeżeli właściwy w sprawie jest organ z obszaru innego województwa, osoba obowiązana do osobistego stawienia się zostaje wyposażona w możliwość złożenia zastrzeżenia, że chce osobiście brać udział w czynności postępowania. Celem takiego rozwiązania jest stworzenie możliwości udziału we wszelkiego rodzaju czynnościach osobom reprezentującym większe podmioty gospodarcze. Jeżeli podatnikiem jest podmiot,, który prowadzi działalność w kilku zakładach będących, np. oddziałami spółki kapitałowej, to w sytuacji, gdy są one położone na terenie różnych województw, w postępowaniu wezwania będą kierowane do tych zakładów, na ręce osób reprezentujących zakład lub oddział. Przepis art. 156 § 2 OrdPU umożliwia zastrzeżenie udziału osoby prowadzącej sprawy podatkowe w siedzibie takiego podmiotu, także wtedy, gdy siedziba ta znajduje się w innym województwie. Należy podkreślić dobrowolność korzystania z tego instrumentu udziahi w postępowaniu. Możliwość zastrzeżenia osobistego udziahi stanowi prawo strony, o którym organ ma obowiązek ją pouczyć. Obowiązek pouczenia w myśl art. 156 § 3 OrdPU jednak istnieje w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu.
320 W wypadku gdy osoba biorąca udział w postępowaniu nie złożyła wniosku o osobisty udział w czynnościach poza obszarem województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa, organ podatkowy zwraca się do innego organu o dokonanie wskazanych czynności związanych z prowadzeniem postępowania (art. 157 OrdPU).
Przepisy dotyczące wniosku o umożliwienie osobistego udziahi w postępowaniu i pomocy prawnej innego organu podatkowego nie mają zastosowania, gdy z charakteru sprawy lub czynności wynika konieczność osobistego udziału w czynności.