Z tego względu ich aktywność seksualna przenosi swój punkt ciężko-
ści na petting. W dalszym okresie, gdy obniża się także zdolność do osiągania
orgazmu, zaspokojenie pragnień seksualnych może wyrażać się we wzajemnej
stymulacji narządów płciowych, która dostarcza przyjemnych uczuć, ale bez
uzyskania orgazmu. Gdy także ta możliwość stymulacji nie jest już osiągalna,
poprzez zmiany zanikowe w obrębie narządów płciowych, wówczas kobieta
i mężczyzna stymulują się poprzez skórę tzn. czule dotykają, głaszczą się nawza-
jem ręką, a także okazują sobie wszystkie gesty wyrażające czułość, oddanie,
serdeczność, życzliwość i troskę. W wieku starczym miłość przejawia się w po-
149 K. Imieliński, Człowiek i seks, dz. cyt. s. 297-298.
150 Tamże. s. 298-299.
151 Z. Lew-Starowicz, Seks dojrzały, dz. cyt., s. 297.
48
zytywnym nastawieniu, wzajemnym zrozumieniu, wzajemnej pomocy i czuło-
ści152.
152 Tamże, s. 296.
49
ZAKOŃCZENIE
Podsumowując rozważania na temat wartości współżycia seksualnego
małżonków, należy zwrócić uwagę na to jak ważnym elementem jest ono
w życiu małżeńskim. Jest jednym z głównych celów małżeństwa. Ma duży
wpływ na codzienne relacje małżonków.
Człowiek przeżywa swoją seksualność w czterech sferach: fizycznej,
psychicznej, społecznej i duchowej. Każda z nich pełni integralną rolę we
współżyciu seksualnym. Najbardziej szczegółowo została opisana sfera
psychiczna, gdyż dzięki niej człowiek wartościuje swoją rzeczywistość.
Z tą sferą wiążą się wszystkie zachodzące w człowieku procesy poznawcze,
kontrola zachowania, myśli i uczucia.
Mężczyzna i kobieta postrzegają współżycie seksualne w odmienny
sposób. Bardzo ważne jest ich wzajemne zrozumienie i znajomość postawy
partnera wobec współżycia seksualnego.
Współżycie seksualne zmienia swoją wartość wraz z długością stażu
małżeńskiego. Na każdym etapie jest ono bardzo ważne, ale jego percepcję
modyfikują czynniki takie jak wiek, doświadczenia życiowe, lata życia
małżeńskiego.
Niniejsza praca jest próbą przybliżenia aksjologii współżycia seksual-
nego w małżeństwie. Ten temat wymaga pogłębienia, ponieważ można wy-
różnić wiele innych szczegółowych wartości współżycia seksualnego, które
nie zostały jeszcze opisane. Byłoby wskazane przeprowadzić badania na
temat wartościowania współżycia seksualnego przez współczesnych mał-
żonków, aby uaktualnić te dane.
50
BIBLIOGRAFIA
1.
Augustyn J. Integracja seksualna, Kraków 1999.
2.
Baron R.A., Byrne D., Social Psychology. Understanding Human Inte-
raction, Boston 1997.
3.
Beer U., A jednak miłość, Wrocław 1991.
4.
Biblia Tysiąclecia Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań
2000.
5.
Braun-Gałkowska M., Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania po-
wodzenia w małżeństwie, Warszawa 1985.
6.
Bruckner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1970.
7.
Domagalski Z., Małżeństwo darem i wyzwaniem, Gniezno 1992.
8.
Dudziak U., Seksualność w: Słownik pojęć. Wychowanie do życia w ro-
dzinie. p. red. K. Ostrowskiej, Kraków 2004.
9.
Dziewiecki M., Cielesność, płciowość, seksualność, Kielce 2000.
10.
Fijałkowski W., Dar jedności, Nowe spojrzenie na erotyzm człowieka,
Warszawa 1988.
11.
Imieliński K. (red.), Seksuologia. Zarys encyklopedyczny, Warszawa
1985.
12.
Imieliński K., Człowiek i seks, Warszawa 1986.
13.
Imieliński K., Kulturowo medyczne aspekty seksuologii w: Seksuologia
społeczna, p. red. K. Imielińskiego, Warszawa 1984.
14.
Imieliński K., Życie intymne człowieka, Warszawa 1974.
15.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂ Ci coraz lepsze usÄšÂugi. By mÄĹc to robiĂ prosimy, abyĚ wyraziĚ zgodĂ na dopasowanie treÄšÂci marketingowych do Twoich zachowaĚ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂÂÄšÂciowo finansowaĂ rozwÄĹj ÄšÂwiadczonych usÄšÂug.
PamiĂÂtaj, Ěźe dbamy o TwojĂ prywatnoÄšÂĂÂ. Nie zwiĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieĚ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄĹwnieĚź o bezpieczeÄšÂstwo Twoich danych. WyraĚźonĂ zgodĂ moĚźesz cofnĂ Ă w kaĚźdej chwili.