Dane na temat poziomu poczucia w�asnej warto�ci s� niejednoznaczne, poniewa� ich zr�nicowanie mo�e wynika� z podatno�ci lub r�nic mi�dzy po�rednimi i bezpo�rednimi pomiarami. Scott i wsp�pracownicy dowiedli, �e niestabilne poczucie w�asnej warto�ci w por�wnaniu z niezmiennie niskim poczuciem warto�ci mo�e odr�ni� cierpi�cych na zaburzenia dwubiegunowe od os�b z powa�nymi zaburzeniami jednobiegunowymi w fazie depresyjnej lub eutymicznej zaburzenia. Niestabilne poczucie w�asnej warto�ci i niski poziom poczucia warto�ci wi��� si� z podobnym ryzykiem nawrotu depresji (Kernis i in., 1993; Roberts, Munroe, 1994). I odwrotnie, rozbie�no�� mi�dzy bezpo�rednimi i po�rednimi pomiarami poczucia warto�ci czy autoreprezentacji u os�b z jednobiegunowymi lub dwubiegunowymi zaburzeniami w remisji mo�na wyja�ni�, je�li za�o�ymy, �e do aktywizacji schemat�w aprobaty spo�ecznej dochodzi nawet u cierpi�cych na zaburzenia dwubiegunowe w stanie eutymicznym.
Badania nad osobami maniakalnymi mia�y ograniczony zakres, ale z uzyskanych dowod�w wynika, �e osoby takie w zale�no�ci od swego stanu r�ni� si� istotnie od os�b w innych fazach zaburze� dwubiegunowych czy jedno-biegunowych, a tak�e od zdrowych uczestnik�w grup kontrolnych. R�nice te s� znowu mniej wyra�ne, je�li zastosuje si� po�rednie metody pomiaru. Wreszcie w badaniach Bentalla i wsp�pracownik�w udowodniono, �e przechodzenie mi�dzy r�nymi fazami zaburze� dwubiegunowych wi��e si� ze zmianami w dost�pno�ci poznawczej rozbie�no�ci mi�dzy autoreprezentacjami. Bentall i Kinderman (1999) twierdz�, �e wysoce labilne poczucie w�asnej warto�ci mo�e �wiadczy� o �atwo dost�pnych poznawczo i istotnych autoreprezen-tacjach.
Podsumowuj�c, mo�na stwierdzi�, �e mimo wielu podobie�stw stylu poznawczego mi�dzy zaburzeniami jedno- i dwubiegunowymi jest kilka dowod�w potwierdzaj�cych tez�, �e anomalie wyst�puj�ce u os�b z zaburzeniami dwubiegunowymi �wiadcz� o ich szczeg�lnej podatno�ci na wyst�pienie tego zaburzenia. Niewykluczone, �e charakterystyczne aspekty stylu poznawczego mog� zwi�kszy� prawdopodobie�stwo wyst�pienia pierwszego epizodu we wczesnym wieku lub wp�yn�� na cz�stotliwo�� ich wyst�powania. Chc�c si� dowiedzie� wi�cej na temat stabilno�ci stylu poznawczego w d�u�szych okresach czasu u os�b z zaburzeniami dwubiegunowymi, nale�y przeprowadzi� bardziej szczeg�owe badania pod�u�ne. Obecnie zauwa�a si�, �e wiele wyodr�bnionych zniekszta�ce� w poznawczym przetwarzaniu jest uzale�nionych od stanu pacjent�w.
Interakcja zdarze� �yciowych i stylu poznawczego
Wed�ug modelu Becka mi�dzy niekt�rymi nieadaptacyjnymi kluczowymi przekonaniami a stresorami o szczeg�lnym dla jednostki znaczeniu zachodzi inter-
Teoria i terapia poznawcza zaburze� afektywnych dwubiegunowych 61
akcja, przez co wzrasta prawdopodobie�stwo wyst�pienia epizodu afektyw-nego. W swoim znakomitym opracowaniu Johnson i Miller (1995) potwierdzaj� zwi�zek mi�dzy niesprzyjaj�cymi zdarzeniami �yciowymi a zaostrzeniem symptom�w afektywnych lub nawrotem epizodu zaburze� dwubiegunowych. Przeprowadzono dotychczas jedynie pi�� bada� interakcji mi�dzy aspektami stylu poznawczego i zdarzeniami �yciowymi. W pierwszym badaniu Hammen i in. (1989) nie znale�li dowod�w na potwierdzenie modelu poznawczego podatno��-stres u os�b z zaburzeniami dwubiegunowymi, natomiast p�niejsze badania (Hammen i in., 1992) dowiod�y, �e u os�b cierpi�cych na takie zaburzenia i z wysokim poziomem socjotropii dosz�o do zaostrzenia objaw�w zaburze� afektywnych w reakcji na negatywne interpersonalne zdarzenia �yciowe. Hammen i wsp�pracownicy nie ustalili, czy pogorszenie wyst�powa�o cz�ciej w stanie maniakalnym, czy depresyjnym. W podobnych badaniach Swendsen i in. (1995) sprawdzali zwi�zek mi�dzy stresem w �yciu codziennym a cechami osobowo�ci kojarzonymi z negatywnym stylem poznawczym - to znaczy introwersj� i obsesyjno�ci�. Udowodnili, �e mi�dzy tymi negatywnymi stylami a niespecyficznymi stresuj�cymi zdarzeniami �yciowymi zachodzi interakcja pozwalaj�ca przewidzie� nawr�t zaburze� dwubiegunowych.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ĐŽ Ci coraz lepsze usГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•ĐŽugi. By mГĂËВ€žĐ˛Đ‚љГĂËВ€ŚĐ˛Đ‚Ń™c to robiÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ĐŽ prosimy, abyГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ’Ń” wyraziГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•ĐŽ zgodÄ™ na dopasowanie treГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ’Ń”ci marketingowych do Twoich zachowaГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•Ń• w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄ™ГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ’Ń”ciowo finansowaÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ĐŽ rozwГĂËВ€žĐ˛Đ‚љГĂËВ€ŚĐ˛Đ‚Ń™j ГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ’Ń”wiadczonych usГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•ĐŽug.
PamiÄ™taj, ГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–Đ“ĂËВ€žĐ’Đ…e dbamy o TwojÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ÂŚ prywatnoГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ’єГѓвЂћГўвĂËВ€šÂŹĐ’ĐŽ. Nie zwiÄ™kszamy zakresu naszych uprawnieГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•Ń• bez Twojej zgody. Zadbamy rГĂËВ€žĐ˛Đ‚љГĂËВ€ŚĐ˛Đ‚Ń™wnieГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–Đ“ĂËВ€žĐ’Đ… o bezpieczeГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–ГўвĂËВ€šÂŹĐ•Ń•stwo Twoich danych. WyraГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–Đ“ĂËВ€žĐ’Đ…onÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ÂŚ zgodÄ™ moГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–Đ“ĂËВ€žĐ’Đ…esz cofnÄâвĂËВ€šÂŹĐ’ŒГѓвЂћГўвĂËВ€šÂŹĐ’ĐŽ w kaГĂËВ€žĐ’ĂËВ„–Đ“ĂËВ€žĐ’Đ…dej chwili.