S. Gebethner, Rz¹d w projektach Konstytucji RP..., op. cit., s. 56; tak¿e R. Mojak, Status ustrojowy..., op. cit., s. 75-76; a tak¿e G. Rydlewski, Rz¹dowy system..., op. cit., s. 106-107.
423 Praktyka stosowania Konstytucji w okresie funkcjonowania rz¹du J. BuŸka nie pozostawia w¹tpliwoœci, ¿e lekcewa¿enie przez liderów politycznych koalicji AWS-UW uwarunkowañ behawioralnych w mechanizmach funkcjonowania systemu rz¹du prowadzi do powa¿nego zdeformowania konstytucyjnej koncepq'i rz¹du. Celnie pozycjê premiera w realiach praktyki politycznej opisuj¹ — aczkolwiek w konwencji „humoru politycznego" — K. Pawe³ek, P. Wakula, Szopka Noworoczna, czyli Sejmodraka, Wydawnictwo Kurier Lubelski (grudzieñ 1998-styczeñ 1999), Lublin 1999, s. 17.
311
Ryszard Mojak
1.3. Wiceprezesi Rady Ministrów
Zgodnie z art. 147 pkt 2 Konstytucji RP w sk³ad Rady Ministrów mog¹ byæ powo³ani wiceprezesi Rady Ministrów. W ten oto sposób ustawa zasadnicza przes¹dzi³a fakultatywny ich charakter w strukturze Rady Ministrów.424 Wprowadzaj¹c w rozwi¹zaniach konstytucyjnych mo¿liwoœæ powo³ywania tej kategorii cz³onków Rady Ministrów, rozstrzygniêto ostatecznie, najpierw w Komisji Konstytucyjnej, a nastêpnie w Zgromadzeniu Narodowym,425 kwestiê konstytuq'ona-lizacji stanowiska wicepremiera, który bêdzie powo³ywany w sk³ad Rady Ministrów na takich zasadach jak pozostali cz³onkowie rz¹du.
W przypadku wicepremierów, podobnie jak w odniesieniu do pozosta³ych elementów struktury Rady Ministrów, pojawi³y siê w debacie konstytucyjnej liczne kontrowersje w sprawie okreœlenia liczby wicepremierów oraz stanowiska ustrojowego wicepremiera. Zderzy³y siê tu zasadniczo dwie koncepcje ustrojowe okreœlenia roli i miejsca wicepremierów w rz¹dzie. Jedna z nich zak³ada³a nominalne wy³¹czenie z konstytucyjnej struktury Rady Ministrów, a jednoczeœnie wyposa¿enie Prezesa Rady Ministrów w konstytucyjne uprawnienie do wyznaczenia jednego z cz³onków Rady Ministrów do pe³nienia funkq'i swojego zastêpcy, dzia³aj¹cego w charakterze wicepremiera. Decyzja o tym, który cz³onek rz¹du bêdzie wicepremierem nale¿a³aby do gestii premiera. Druga optowa³a za konstytucjonali-zacj¹ stanowiska wicepremiera, powo³ywanego w takim samym trybie jak wszyscy cz³onkowie rz¹du. Wówczas decyzja o powo³aniu
4 Klasyfikacja cz³onków Rady Ministrów na tworz¹cych sk³ad obligatoryjny i sk³ad fakultatywny pojawi³a siê w dyskusji konstytucyjnej) w KKZN. Wyra¿a ona ówczesne koncepcje konstytucjonalizacji struktury rz¹du. Zob. wypowiedŸ pos³a J. Szymañskie-go podczas obrad 83 posiedzenia Komisji Konstytucyjnej w dniu 30 paŸdziernika 1996 r., Biuletyn KKZN, t. XI, ³am 121.
s Zagadnienie struktury rz¹du by³o przedmiotem debaty w podkomisji Komisji Konstytucyjnej do spraw Organów W³adzy Ustawodawczej, Wykonawczej i Samorz¹du Terytorialnego, a nastêpnie w Komisji Konstytucyjnej. Kwestia roli i miejsca wicepremierów w rz¹dzie ostatecznie by³a rozstrzygniêta na 83 posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej (30 paŸdziernika 1996 r.), a podtrzymana na 100 posiedzeniu Komisji (13 marca 1997 r.), kiedy to podtrzymano charakter fakultatywny wicepremierów w sk³adzie rz¹du, odrzucaj¹c poprawkê nr 282 zg³oszon¹ podczas II czytania projektu Konstytucji w Zgromadzeniu Narodowym. Zgromadzenie Narodowe opowiedzia³o siê za tym rozwi¹zaniem w g³osowaniu 22 marca 1997 r., uchwalaj¹c Konstytucjê RP w II czytaniu.
312
Sklad, organizacja weumêtrzna oraz zasady i trt/b funkcjonowania Rady Ministrów
wicepremiera nale¿a³aby do tego, kto powo³uje rz¹d, a rola premiera polega³aby jedynie na z³o¿eniu wniosku o powo³anie wicepremiera (-ów) w sk³ad tworzonego rz¹du. Otwart¹ kwesti¹ w pracach konstytucyjnych by³ te¿ ich obligatoryjny lub fakultatywny charakter w sk³adzie formu³owanego rz¹du.426