2. Zwi�zane stawki celne Unii i Polski po rundzie urugwajskiej w dzia�ach CN �r�d�o: Malibiewbka, Michalck, Smith (19981.
W ka�dym dziale CN polskie stawki celne s� znacz�co wy�sze w por�wnaniu jnymi. Jednak r�nice ce� � mierzone w punktach procentowych � zmniejszy�y si� itatniej rundzie. Polskie niepreferencyjne (na bazie KNU), niewa�one stawki celne na :u�y nierolnicze zosta�y zredukowane z 16,73% do 9,89%, ac�aUnii z 6,29% do 3,85%. 'wi�cie, jak wcze�niej pokazano, �rednie stawki wa�one strumieniami importu zgl�dniaj�ce preferencje celne s� znacznie ni�sze.
M Maliszewska, Micha�ek. Smilh (1998). Szczeg�ow� analiz� przeprowadzono w pracy: Kawecka--Wyrzykowska (1999), s. 15. Wy�sze cla s� w UE w przypadku 11 pozycji taryfowych (w 8-cyfrowym kodzie CN). Te towary to m.in. gaz ziemny i propan, monofenole, niekt�re zwi�zki organiczne, rowery dwuko�owe, niekt�re lypy obuwia i kineskopy barwne. Produkty te stanowi�y 1,7% polskiego importu z 1998 r.
45 Proces i skulki dostosowa� (1999).
* Ibidem, s. 239.
47 Marczewski(1999).
48 Maliszewska, Micha�ek, Smith (1998).
49 Fidrmue, Huber, Micha�ek (1999).
50 Or�owski (2000).
168
169
uteK przyj�cia wspomej icwn�u�ucj nuyyy t�iKj, **j�'uiiniwaereKry. z,yy> j
�pi �czysty" wzrost importu z kraj�w nie nale��cych do UE i stref wolnego handlu, y mo�na nazwa� efektem zewn�trznej kreacji handlu, poniewa� mniej efektywni lucenci krajowi zostan� zast�pieni bardziej efektywnymi producentami z pa�stw ;ich. Z drugiej strony import z kraj�w UE (i innych stref wolnego handlu) zostanie �piony importem z kraj�w trzecich dzi�ki zmniejszeniu si� marginesu preferencji dla sorter�w unijnych. Nast�puje wi�c pewne �przesuni�cie" handlu. Nale�y jednak ,va�y�, �e oba efekty oznaczaj� zwi�kszenie konkurencji na rynku krajowym miejszaj� zakres dyskryminacji (preferencji) w polskim imporcie. Opisane efekty mo�na szacowa� rozdzielnie, jak uczyni� to Marczewski (1999) iub nie, w ramach modelu Armingtona, w kt�rym bada si� efekty substytucji cenowej, jak ynili to Orlowski (2000) oraz Maliszewska, Micha�ek i Smith (1998). Przedstawmy lierw rozdzielne efekty, wyliczone przez K. Marczewskiego.
Tabela V,4. Szacunek efektu kreacji i substytucji (przesuni�cia) importu w wyniku przyj�cia przez Polsk� wsp�lnej taryfy celnej UE (w min USD, w cenach z 1996 r.)
Grupa�/lista** kraj�w
Efekt kreacji
Efekt przesuni�cia
��czne efekty
Grupa 1
121,0
106,8
227,8
Grupa ni
1.7
2,2
3,9
Grupa IV
73,1
27,2
100,4
Lista 2
4,3
4,4
8,7
Lista 3
62,8
36,1
98,9
Lista 4
0,5
0,2
0,7
Lista 5
0,5
0,6
1,1
Razem
263,9
177,5
441,5
irupy obejmuj�: grupa I � kraje maj�ce status KNU w Police i w UF. (.Australia, Hongkong, Japonia, Kanada. No�a idia. Republika Korei, Singapur, Tajwan, USA), grupa II � kraje (kosztem kt�rych dokonuje si� substytucja handlu i. w Polsce i UE korzystaj� z bezc�owego dost�pu do rynku; nale�� do nich: Bu�garia, Czechy, Estonia. Islandia, Izrael, llcnstein. Litwa. �otwa, Norwegia, Rumunia. S�owacja, S�owenia, Szwajcaria, Turcja, W�gry, grupa III � kraje, kt�re Isce s� obj�te KNU, a po wej�ciu do Unii prawdopodobnie b�d�. korzysta�y z bezc�owego dost�pu do rynku na mocy strel cpj handlu, negocjowanych na podstawie tzw. deklaracji barcclo�skiej z 1995 r. (Algieria, Cypr, Egipt, Jordania, Liban, i, Maroko, Syria, Tunezja), gupa [V � kraje maj�ce w Polsce status KNU, a w Unii korzystaj�ce z preterencji GSP eralized System of Prcfcrences), dalej zsp (zgeneralizowany system preferencji) � kraje WNP i Albania (szerzej podpunkt I rozdz. III).
.ibty obejmuj� nast�puj�ce kraje: lista 2 � kraje rozwijaj�ce si�, obci��one stawkami KNU w Polsce, lista 3 � kraje ijaj�ce si�, korzystaj�ce z zsp w Polsce, lista 4 � kraje strony konwencji z Lomg. korzystaj�ce z zsp w Polsce, lista5 � kraje cdniejszc.
odelu przy szacowaniu efektu kreacji przyj�to cenowa elastyczno�� popytu na importu lv) r�wn�-1, a przy szacowaniu efektu ytucji wsp�czynnik elastyczno�ci substytucji importu r�wny +1,5. Ito: Marczewski (1999), s. 37-39.
generalnych (zsp) w Polsce3'. Przyst�pienie Polski do Unii mo�e zatem wywoiac znacz�ce efekty handlowe, chocia� ich waga jest prawdopodobnie mniejsza w por�wnaniu ze skutkami rundy urugwajskiej czy utworzenia stref wolnego handlu.
Jak mog� rozk�ada� si� przyrosty polskiego importu w poszczeg�lnych grupach towarowych? �atwiej mo�na oszacowa� zmiany importu artyku��w nierolniczych. W badaniu opartym o model Armingtona wyr�niono trzy �r�d�a dostaw: poda� krajow�, import z �reszty �wiata" oraz import z obszar�w preferencyjnych (UE, EFTA i CEFTA). Roz�o�enie popytu krajowego pomi�dzy dostawc�w z r�nych region�w dokonuje si� wskutek zmian relatywnych cen. W modelu tym wyst�puje funkcja agreguj�ca popytu typu CES52, z niezerowymi elastyczno�ciami substytucji pomi�dzy produktami z r�nych obszar�w. Skutki handlowe (wzgl�dne) przyj�cia przez Polsk�
Tabela V.S. Dzia�y CN charakteryzuj�ce sie najwy�szym spadkiem udzia�u produkcji krajowej w konsumpcji wskutek przyj�cia przez Polsk� wsp�lnej zewn�trznej taryfy celnej
Zmiana procentowa udzia�u
Dzia�y
Opisy
produkcji krajowej w konsumpcji
CN2
grupy towarowej
w por�wnaniu z poziomem po rundzie urugwajskiej
(�najlepsze przybli�enie")*
62
odzie�, dodatki odzie�owe
-6,55
93
bron i amunicja
-6,48
61
odzie�, dodatki odzie�owe
-6.32
67
preparowane pi�ra i puch
-5,72
91
zegary, zegarki
-5,67
40
kauczuk i wyroby z kauczuku
^t,79
65
nakrycia g�owy
-3.94
42
wyroby ze sk�ry
-3,91
95
gry, zabawki
-3,73
87
pojazdy nieszynowe
-2,85
92
instrumenty muzyczne
-2,73
66
parasole, laski
-2,49
85
maszyny, urz�dzenia elektryczne
-2,34
90
przyrz�dy, aparaty optyczne
-2,27
94
meble, po�ciel, materace
-2,14
82
narz�dzia, przybory z metali
-2,06
96
r�ne wyroby przemys�owe
-1,87
33
olejki eteryczne
-1,79
� Ten wariant (�najlepszego przybli�enia'") oblicze� oparto o szacunki elastyczno�ci substytucji pomi�dzj dobrami importowanymi i krajowymi pochodz�cymi z badania Stema i innych (1976). Badanie to zawiera szacunki oraz opinie r�nych ekspert�w z dziedziny polityki handlowej.
