2. Zwizane stawki celne Unii i Polski po rundzie urugwajskiej w dziaach CN rdo: Malibiewbka, Michalck, Smith (19981.
W kadym dziale CN polskie stawki celne s znaczco wysze w porwnaniu jnymi. Jednak rnice ce mierzone w punktach procentowych zmniejszyy si itatniej rundzie. Polskie niepreferencyjne (na bazie KNU), niewaone stawki celne na :uy nierolnicze zostay zredukowane z 16,73% do 9,89%, acaUnii z 6,29% do 3,85%. 'wicie, jak wczeniej pokazano, rednie stawki waone strumieniami importu zgldniajce preferencje celne s znacznie nisze.
M Maliszewska, Michaek. Smilh (1998). Szczegow analiz przeprowadzono w pracy: Kawecka--Wyrzykowska (1999), s. 15. Wysze cla s w UE w przypadku 11 pozycji taryfowych (w 8-cyfrowym kodzie CN). Te towary to m.in. gaz ziemny i propan, monofenole, niektre zwizki organiczne, rowery dwukoowe, niektre lypy obuwia i kineskopy barwne. Produkty te stanowiy 1,7% polskiego importu z 1998 r.
45 Proces i skulki dostosowa (1999).
* Ibidem, s. 239.
47 Marczewski(1999).
48 Maliszewska, Michaek, Smith (1998).
49 Fidrmue, Huber, Michaek (1999).
50 Orowski (2000).
168
169
uteK przyjcia wspomej icwnuucj nuyyy tiKj, **j'uiiniwaereKry. z,yy> j
pi czysty" wzrost importu z krajw nie nalecych do UE i stref wolnego handlu, y mona nazwa efektem zewntrznej kreacji handlu, poniewa mniej efektywni lucenci krajowi zostan zastpieni bardziej efektywnymi producentami z pastw ;ich. Z drugiej strony import z krajw UE (i innych stref wolnego handlu) zostanie piony importem z krajw trzecich dziki zmniejszeniu si marginesu preferencji dla sorterw unijnych. Nastpuje wic pewne przesunicie" handlu. Naley jednak ,vay, e oba efekty oznaczaj zwikszenie konkurencji na rynku krajowym miejszaj zakres dyskryminacji (preferencji) w polskim imporcie. Opisane efekty mona szacowa rozdzielnie, jak uczyni to Marczewski (1999) iub nie, w ramach modelu Armingtona, w ktrym bada si efekty substytucji cenowej, jak ynili to Orlowski (2000) oraz Maliszewska, Michaek i Smith (1998). Przedstawmy lierw rozdzielne efekty, wyliczone przez K. Marczewskiego.
Tabela V,4. Szacunek efektu kreacji i substytucji (przesunicia) importu w wyniku przyjcia przez Polsk wsplnej taryfy celnej UE (w min USD, w cenach z 1996 r.)
Grupa/lista** krajw
Efekt kreacji
Efekt przesunicia
czne efekty
Grupa 1
121,0
106,8
227,8
Grupa ni
1.7
2,2
3,9
Grupa IV
73,1
27,2
100,4
Lista 2
4,3
4,4
8,7
Lista 3
62,8
36,1
98,9
Lista 4
0,5
0,2
0,7
Lista 5
0,5
0,6
1,1
Razem
263,9
177,5
441,5
irupy obejmuj: grupa I kraje majce status KNU w Police i w UF. (.Australia, Hongkong, Japonia, Kanada. Noa idia. Republika Korei, Singapur, Tajwan, USA), grupa II kraje (kosztem ktrych dokonuje si substytucja handlu i. w Polsce i UE korzystaj z bezcowego dostpu do rynku; nale do nich: Bugaria, Czechy, Estonia. Islandia, Izrael, llcnstein. Litwa. otwa, Norwegia, Rumunia. Sowacja, Sowenia, Szwajcaria, Turcja, Wgry, grupa III kraje, ktre Isce s objte KNU, a po wejciu do Unii prawdopodobnie bd. korzystay z bezcowego dostpu do rynku na mocy strel cpj handlu, negocjowanych na podstawie tzw. deklaracji barccloskiej z 1995 r. (Algieria, Cypr, Egipt, Jordania, Liban, i, Maroko, Syria, Tunezja), gupa [V kraje majce w Polsce status KNU, a w Unii korzystajce z preterencji GSP eralized System of Prcfcrences), dalej zsp (zgeneralizowany system preferencji) kraje WNP i Albania (szerzej podpunkt I rozdz. III).
.ibty obejmuj nastpujce kraje: lista 2 kraje rozwijajce si, obcione stawkami KNU w Polsce, lista 3 kraje ijajce si, korzystajce z zsp w Polsce, lista 4 kraje strony konwencji z Lomg. korzystajce z zsp w Polsce, lista5 kraje cdniejszc.
odelu przy szacowaniu efektu kreacji przyjto cenowa elastyczno popytu na importu lv) rwn-1, a przy szacowaniu efektu ytucji wspczynnik elastycznoci substytucji importu rwny +1,5. Ito: Marczewski (1999), s. 37-39.
generalnych (zsp) w Polsce3'. Przystpienie Polski do Unii moe zatem wywoiac znaczce efekty handlowe, chocia ich waga jest prawdopodobnie mniejsza w porwnaniu ze skutkami rundy urugwajskiej czy utworzenia stref wolnego handlu.
Jak mog rozkada si przyrosty polskiego importu w poszczeglnych grupach towarowych? atwiej mona oszacowa zmiany importu artykuw nierolniczych. W badaniu opartym o model Armingtona wyrniono trzy rda dostaw: poda krajow, import z reszty wiata" oraz import z obszarw preferencyjnych (UE, EFTA i CEFTA). Rozoenie popytu krajowego pomidzy dostawcw z rnych regionw dokonuje si wskutek zmian relatywnych cen. W modelu tym wystpuje funkcja agregujca popytu typu CES52, z niezerowymi elastycznociami substytucji pomidzy produktami z rnych obszarw. Skutki handlowe (wzgldne) przyjcia przez Polsk
Tabela V.S. Dziay CN charakteryzujce sie najwyszym spadkiem udziau produkcji krajowej w konsumpcji wskutek przyjcia przez Polsk wsplnej zewntrznej taryfy celnej
Zmiana procentowa udziau
Dziay
Opisy
produkcji krajowej w konsumpcji
CN2
grupy towarowej
w porwnaniu z poziomem po rundzie urugwajskiej
(najlepsze przyblienie")*
62
odzie, dodatki odzieowe
-6,55
93
bron i amunicja
-6,48
61
odzie, dodatki odzieowe
-6.32
67
preparowane pira i puch
-5,72
91
zegary, zegarki
-5,67
40
kauczuk i wyroby z kauczuku
^t,79
65
nakrycia gowy
-3.94
42
wyroby ze skry
-3,91
95
gry, zabawki
-3,73
87
pojazdy nieszynowe
-2,85
92
instrumenty muzyczne
-2,73
66
parasole, laski
-2,49
85
maszyny, urzdzenia elektryczne
-2,34
90
przyrzdy, aparaty optyczne
-2,27
94
meble, pociel, materace
-2,14
82
narzdzia, przybory z metali
-2,06
96
rne wyroby przemysowe
-1,87
33
olejki eteryczne
-1,79
Ten wariant (najlepszego przyblienia'") oblicze oparto o szacunki elastycznoci substytucji pomidzj dobrami importowanymi i krajowymi pochodzcymi z badania Stema i innych (1976). Badanie to zawiera szacunki oraz opinie rnych ekspertw z dziedziny polityki handlowej.