F. Masson: Felt tip writing: problems of Identification, �Journal of Forensic Sciences" nr 1/1985, s. 172-177.
160 Jest to wynikiem przewagi prawej p�kuli m�zgu. Cz�sto wzory pisma s� traktowane jako metoda ustalania leworeczno�ci. Por. E. Schk�lziger: Das Problem der Linkshander, Schwarzen-burg 1952, s. 41 -47.
161 G. A. Dawson: Brain function and writing with the unaccustomed left hand, �Journal of Forensic Sciences" nr 1/1985.
pisania pochodz� z okre�lonych miejsc kory m�zgowej tej p�kuli. Nawyki pisarskie tkwi�ce w prawej przyzwyczajonej r�ce nie wyst�pi�, gdy zaczniemy pisa� r�k� lew�, gdy� obie p�kule nie s� podobnie wyspecjalizowane. Dowodzi tego w�a�nie fakt trwa�ych r�nic mi�dzy pismem prawo- i lewor�cznym. U�wiadomienie sobie roli m�zgu w procesie pisania pozwoli na wyja�nienie i w�a�ciw� interpretacj� r�nic w pi�mie tej samej osoby, a w konsekwencji pomo�e w wyci�gni�ciu prawid�owych wniosk�w z bada�.
Inn� wa�n� kwesti� jest dob�r odpowiedniego materia�u por�wnawczego.
W przypadkach gdy osoba pisz�ca pos�uguje si� normalnie lew� r�k�, badania te opieraj� si� na takich zasadach jak przy pi�mie prawor�cznym. Natomiast stwierdzenie faktu, i� pismo jest wykonane nie t� r�k�, kt�r� osoba stale pisze, wy�ania potrzeb� zebrania materia�u por�wnawczego pochodz�cego z lewej r�ki.
Wskazane odr�nienie opiera si� na wynikach analizy obrazu pisma, a szczeg�lnie takich zespo��w cech, jak:
- lustrzane formy graficzne,
- nieregularno�� strukturalna linii graficznych;
- zniekszta�cenia w zakresie topografii.
W drodze �wicze� mo�na opanowa� w wysokim stopniu technik� pisania lew� r�k�, ale i w�wczas tego typu pismo mo�e by� por�wnywane ze wzorami pisma prawor�cznego.
F. Podpisy. Badania podpis�w maj� na celu ustalenie, czy podpis jest autentyczny, czy podrobiony, przez kogo i jakimi metodami, a tak�e czy zosta� z�o�ony bezpo�rednio na pod�o�u, czy te� przez kalk� lub w inny spos�b. Tak�e ze wzgl�du na niewielk� liczb� element�w graficznych przy ustalaniu autentyczno�ci podpis�w nale�y uwzgl�dnia� cz�sto wiele dodatkowych okoliczno�ci i metod identyfikacyjnych.
Cel sk�adania podpis�w i du�a cz�stotliwo�� powoduj� pewien automatyzm i uproszczenia w kre�leniu poszczeg�lnych element�w graficznych. W praktyce spotyka si� podpisy czytelne, nieczytelne, lecz o bogatym uk�adzie element�w graficznych i tzw. parafy przedstawiaj�ce najcz�ciej znaki pierwszych liter imienia i nazwiska.
Spos�b sk�adania podpisu i jego struktura graficzna uzale�nione s� cz�sto od okoliczno�ci, stanu psychicznego wykonawcy oraz stopnia wyrobienia pisma danej osoby.
W badaniach podpis�w nale�y mie� na uwadze fakt, i� nikt nie potrafi dwa razy podpisa� si� tak, aby jeden podpis by� niejako kopi� drugiego (jakby fotograficzn� reprodukcj�). Je�eli stwierdzi si�, �e dwa podpisy s� identyczne, to jeden z nich jest sfa�szowany albo te� stanowi kopi� autentycznego podpisu.
Podpisy zakwestionowane bada si� w celu ustalenia ich autentyczno�ci, a w przypadku stwierdzenia fa�szerstwa - w celu uzyskania faktycznego wykonawcy podpisu. Z problematyk� podpis�w spotykamy si� cz�sto w sprawach przest�pstw gospodarczych, w przypadkach fa�szerstw testament�w itp.
542
543^
W praktyce zachodzi konieczno�� zbadania autentyczno�ci podpisu w takich sytuacjach, gdy kto� np. kwestionuje autentyczno�� w�asnego podpisu, gdy osoba kwestionuje podpis rzeczywi�cie z�o�ony przez fa�szerza i wreszcie gdy mamy do czynienia z podpisami os�b nie istniej�cych (fikcyjne listy p�ac).
Badanie autentyczno�ci podpis�w wymaga odpowiedniego materia�u dowodowego i por�wnawczego oraz aparatury. Proces badawczy jest r�wnie� uzale�niony od sposobu z�o�enia podpisu. Specjalnego post�powania wymaga badanie podpis�w sfa�szowanych metod� kopiowania bezpo�redniego lub po�redniego. R�wnie� wiele problem�w badawczych wi��e si� z podpisami sfa�szowanymi przez na�ladowanie.
Najodpowiedniejszym materia�em do bada� s� oryginalne dokumenty z podpisami osoby, kt�ra kwestionuje dany podpis. Wzory podpis�w powinny pochodzi� z okresu najbardziej zbli�onego do czasu sporz�dzenia spornego odpisu. Je�eli podpis kwestionowany jest np. nieczytelny b�d� stanowi paraf�, nale�y uzyska� do bada� podobny materia� por�wnawczy. Po zgromadzeniu materia�u bezwp�ywowego, tzn. sporz�dzonego w okoliczno�ciach zapewniaj�cych pe�n� swobod� w sk�adaniu podpis�w, nale�y pobra� dodatkowo po kilka wzor�w podpis�w i paraf na lu�nych, oddzielnych kartkach papieru. W przypadkach gdy kwestionowany podpis zosta� z�o�ony na druku z odpowiednim miejscem przeznaczonym na ten cel, jak lista p�ac, przekaz pocztowy, faktura, rachunek itp., nale�y pobra� po kilka podpis�w danej osoby na takich w�a�nie formularzach. Trzeba r�wnie� pami�ta�, aby pobierane wzory podpis�w by�y sporz�dzone takim samym �rodkiem do pisania (pi�ro zwyk�e, wieczne, d�ugopis, o��wek, kredka itp.), jakim sporz�dzono podpis b�d�cy przedmiotem bada�.
Badania identyfikacyjne podpis�w przeprowadza si� na podstawie wszechstronnej analizy kszta�tu liter, budowy element�w graficznych, p�ynno�ci przebiegu linii, naciskowo�ci i impulsu, czynnik�w wp�ywaj�cych na zniekszta�cenie podpisu itp.162 S� to bardzo istotne cechy nawykowe, kt�re indywidualizuj� podpis i z tego wzgl�du s� trudne do na�ladowania.
Kolejno�� kre�lenia poszczeg�lnych element�w liter w podpisie jest wa�n� wskaz�wk� w ocenie autentyczno�ci podpisu.
W badaniach podpis�w stosuje si� wiele metod, takich jak system linii prostych Duystera, projekcja geometryczna Brossona, badania geometrycz-no-strukturalne. Ta ostatnia metoda stosowana przez ekspert�w w kraju pozwala na ustalenie element�w indywidualnych w podpisie danej osoby oraz os�b przypadkowych. Metoda ta obok rozszerzenia mo�liwo�ci badawczych jest r�wnie� cenna ze wzgl�du na przejrzyst� dokumentacj� pogl�dow�, pozwalaj�c� na pog��bion� ocen� zespo��w cech indywidualnych.
Badania podpis�w przeprowadza si� przy u�yciu optycznych urz�dze� powi�kszaj�cych (lupy, mikroskopy), lamp i filtr�w do o�wietlania, analitycznych lamp kwarcowych, mikroinfraskop�w, urz�dze� do wykonywania zdj��
162 W. R. Harrison: Suspect Documents, London 1958, s. 400, 401.
544
\
kich gdy gdy; E
wodi uzalt bada po�n sfa�s !>
z po powi sp�r stan< zgro ciacl-dodc kartl na d prze! dane pobi pisar dzon E
stror przel kszts indyi K
wska V
prosi no-st poz\\ os�b jest i zwal; B
powi nych
