Ponieważ dziecko doświadczające niepowodzeń szkolnych ma dużo
negatywnych wspomnień związanych z nauką, w terapii należy stosować
inne metody niż te, które są powszechnie wykorzystywane
na-lekcjach.
Szczególnie cenne w pracy terapeutycznej są, moim zdaniem, następu-
jące metody: metoda gier i zabaw, metoda naprzemiennego
formułowania
i rozwiązywania zadań oraz, bazująca na wspomnianych wcześniej, me-
toda komputerowego wspomagania rozwoju. U ich źródeł leży znajomość
psychologii rozwojowej dziecka.
Metoda gier i zabaw opiera się na naturalnej aktywności dzieckal.
Dziecko najlepiej i najszybciej uczy się przez zabawę, bowiem
jest to
najprzyjemniejsza forma zdobywania doświadczeń i wiedzy o świecie.
Odporność emocjonalna kształtuje się w czasie rywalizacji. Podczas
gier
dziecko uczy się radzić sobie z emocjami związanymi z przeżyciem
zwy-
cięstwa albo porażki. Jednocześnie próbuje znajdować skuteczne
sposoby
osiągnięcia sukcesu. Osiąga więc umiejętność racjonalnego zachowania
się pomimo doświadczania silnych napięć emocjonalnych.
1 Por. Szuman S.: Psychologia rozwojowa wieku dziecięcego. Nasza
Księgarnia, Warszawa
1946
196
Metodzie gier i zabaw powinna towarzyszyć metoda naprzemiennego
formułowania i rozwiązywania zadańl. Zasadnicza jej struktura jest
nastę-
pująca: raz terapeuta układa zadanie, a dziecko je rozwiązuje;
innym razem
to dziecko jest twórcą zadania, a pedagog osobą rozwiązującą. Ze
stopnia
trudności zadań, które układa dziecko, wnioskuje się o aktualnym
poziomie
jego rozwoju,, dzięki czemu praca może przebiegać w sferze
najbliższego
rozwoju. Wykorzystywany jest także mechanizm modelowania. Gdy
peda-
gog układa lub rozwiązuje zadanie i okazuje radość z osiągniętego
sukcesu,
dziecko naśladuje sposoby jego rozumowania.
Obie zaprezentowane wcześniej metody stały się inspiracją do wy-
próbowania nowego sposobu - metody komputerowego wspomagania
rozwoju. W metodzie tej komputer pełni dwie funkcje: jest
narzędziem
ułatwiającym, lub umożliwiającym proces komunikowania się oraz stymu-
luje procesy poznawcze ucznia.
Podczas nauki szkolnej niezbędna jest umiejętność (możliwość) prze-
kładania mowy wewnętrznej dziecka na język znaków mówionych lub
pisanych. W przypadku znacznej grupy dzieci z porażeniem mózgo-
wym kodowanie informacji jest szczególnie utrudnione ze względu na
zaburzenia aparatu artykulacyjnego i obniżoną sprawność manualną. Po
to, aby mogły one korzystać z powszechnie stosowanych form na-
uczania, potrzebują specjalnego oprzyrządowania, np. w postaci
kompu-
tera. Uczniowie niewidomi mogą wykorzystać komputer z odpowiednimi
urządzeniami peryferyjnymi do odczytywania czarnodruku i zapisu
infor-
macji.
Komputer to także urządzenie wspomagające proces uczenia się, narzę-
dzie, które jest szczególnie cenne w dydaktyce dzieci z
niepowodzeniami
szkolnymi. W zależności od typu programu (program użytkowy czy gra)
oraz od tego, czy praca przebiega z udziałem terapeuty, czy bez
tego
udziału, realizowany jest jeden z przedstawionych dalej schematów.
W stosowanej przeze mnie metodzie działania korekcyjne-wyrównaw-
cze przyjmują dwie formy pracy. Zajęcia mogą odbywać się w
konfiguracji
dziecko-terapeuta-komputer lub też w układzie dziecko-komputer. Tę
pierwszą formę stosuję zazwyczaj przy wprowadzeniu nowych treści,
pozwalających na sprawną obsługę komputera, przy zapoznaniu dziecka
Bliższe informacje o założeniach teoretycznych i zastosowaniu obu
metod znajdzie czy-
telnik w książkach E. Gruszczyk-Kolczyńskiej: Dzieci ze
specyficznymi trudnościami
w uczeniu się matematyki. WSiP, Warszawa 1997 i Jak nauczyć
dzieci sztuki konstru-
owania gier. WSiP, Warszawa 1996
197
z wybranymi programami edukacyjnymi i użytkowymi oraz korygowa-
niu zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych, a także
ćwiczeniu
umiejętności szkolnych. Kontynuacją tej formy działań jest praca w
ukła-
dzie dziecko-komputer. Zadaniem wywołanej w ten sposób,
samodzielnej
aktywności jest ćwiczenie zdobytych umiejętności oraz doskonalenie
czyn-