Statuty sp�dzielcze nie s� jedynie umowami wi���cymi sp�dzielni� i jej cz�onk�w.
Nb. 50-51
38
Rozdzia� I. Og�lne wiadomo�ci o prawie pracy
Zarejestrowany w przepisanym trybie statut odgrywa tak� sam� rol�, jak akt zawieraj�cy przepisy wykonawcze do obowi�zuj�cych ustaw. Postanowienia statutowe stanowi� dla sp�dzielni i jej cz�onk�w �r�d�o prawa w tym znaczeniu, �e wynikaj� z nich pewne powinno�ci, kt�rych odpowiednikiem s� stosowne uprawnienia drugiej strony. Postanowienia te nie maj� zastosowania przed przepisami Kodeksu pracy (i innymi przepisami prawa pracy), chyba �e s� dla cz�onk�w sp�dzielni pozostaj�cych w sp�dzielczych stosunkach pracy bardziej korzystne.
Postanowienia statutowe obowi�zuj� w stosunkach mi�dzy sp�dzielniami a cz�onkami (a tak�e w stosunkach mi�dzy cz�onkami).
Ad 2) Statuty szk� wy�szych podpadaj� pod poj�cie statut�w zak�adowych w rozumieniu nauki prawa administracyjnego. Obok postanowie� okre�laj�cych pozycj� prawn� szko�y, jej struktur� i wewn�trzne funkcjonowanie, zawieraj� postanowienia dotycz�ce niekt�rych praw i obowi�zk�w stron stosunku pracy w szkolnictwie wy�szym oraz trybu post�powania w sprawach pracowniczych wymienionych w ustawie.
XII. Umowy mi�dzynarodowe
Literatura: J. Bia�ocerkiewicz, Wp�yw Mi�dzynarodowej Organizacji Pracy na ujednolicenie prawa pracy, Toru� 1981; L. Florek, M. Sewery�ski, Mi�dzynarodowe prawo pracy, Warszawa 1988; L. Florek, Wp�yw konwencji i zalece� MOP na prawo polskie, [w:] Polskie prawo pracy i zbiorowe stosunki pracy w okresie transformacji, red. M. Sewery�ski, Warszawa 1995; ten�e, Znaczenie um�w mi�dzynarodowych w prawie pracy, PiP 2002, Nr 2; H. Wierzbi�ska, Mi�dzynarodowa Organizacja Pracy i Rada Europy w aspekcie polskiego prawa pracy i polityki spo�ecznej, red. A. �wi�tkowski, Krak�w 1996; T. Zieli�ski, Konsekwencje ratyfikacji Europejskiej Karty Spo�ecznej dla polskiego systemu prawnego, [w:] Obywatel -jego wolno�ci i prawa, Warszawa 1998.
52 Z mocy art. 87 Konstytucji umowa mi�dzynarodowa jest �r�d�em powszechnie obowi�zuj�cego prawa polskiego, a wi�c tak�e i prawa pracy. Staje si� ona cz�ci� krajowego porz�dku prawnego po ratyfikacji i og�oszeniu w Dzienniku Ustaw.
Je�eli przedmiot umowy dotyczy spraw, o kt�rych mowa w art. 89 ust. 1 Konstytucji, to wymaga ona ratyfikacji za zgod� wyra�on� w ustawie, co daje jej pierwsze�stwo przed ustawami. Por�wnanie przedmiotu um�w z zakresu prawa pracy z powo�anym przepisem Konstytucji wskazuje na to, i� dotyczy to przewa�aj�cej ich cz�ci, w tym zw�aszcza um�w wielostronnych, a szczeg�lnie konwencji Mi�dzynarodowej Organizacji Pracy. Je�eli tre�� umowy
Nb. 52
� 4. �r�d�a prawa pracy
39
ratyfikowanej (w spos�b zar�wno kwalifikowany, jak i zwyk�y) jest dostatecznie jasna i szczeg�owa, stosuje si� j� bezpo�rednio w wewn�trznym porz�dku prawnym. Oznacza to, i� jej postanowienia mog� by� �r�d�em praw i obowi�zk�w podmiot�w, kt�rych ona dotyczy. Takie postanowienia nale�y te� uzna� za przepisy prawa pracy w rozumieniu art. 18 KP.
Postanowienia umowy mi�dzynarodowej nienad�j�ce si� do bezpo�redniego stosowania nie wy��czaj� mo�liwo�ci ich naruszenia w prawie krajowym. Wyznaczaj� one bowiem granice, w ramach kt�rych nast�puje konkretyzacja umowy mi�dzynarodowej w prawie wewn�trznym. Je�eli prawo wykracza poza te granice, to jest ono niezgodne z umow�. W takim przypadku umowa mi�dzynarodowa mo�e by� podstaw� uchylenia niezgodnego z ni� przepisu ustawy.
Podstawowym �r�d�em prawa pracy o charakterze mi�dzynarodowym s� 53 konwencje uchwalane przez Mi�dzynarodow� Konferencj� Pracy (Konferencja Og�lna) jako najwy�szy organ MOP. Konwencja wymaga ratyfikacji i og�oszenia zgodnie z prawem konstytucyjnym danego pa�stwa.
Konwencje Mi�dzynarodowej Organizacji Pracy s� swoistymi umowami mi�dzynarodowymi, r�ni�cymi si� pod pewnym istotnym wzgl�dem od innych um�w (traktat�w i konwencji). Dochodz� mianowicie do skutku w drodze uchwa� Og�lnej Konferencji, w kt�rej uczestnicz� delegacje pa�stw cz�onkowskich.
W sk�ad ka�dej delegacji wchodzi po dw�ch przedstawicieli rz�du, przedstawiciel pracodawc�w i przedstawiciel zwi�zk�w zawodowych (zasada tr�j-cz�onowo�ci). Ratyfikacja uchwalonych konwencji pozostawiona jest uznaniu pa�stw cz�onkowskich. W razie ratyfikacji pa�stwo obowi�zane jest dostosowa� swoje ustawodawstwo wewn�trzne do postanowie� konwencji i sk�ada� Mi�dzynarodowej Organizacji Pracy sprawozdania z jej wykonania. Mi�dzynarodowa Konferencja Pracy uchwala tak�e zalecenia, kt�re nie podlegaj� ratyfikacji, lecz stanowi� tylko niewi���ce wskaz�wki kszta�towania krajowego prawa pracy. Jak pokazuje praktyka, niekiedy rozwi�zania przyj�te w zaleceniach staj� si� po latach postanowieniami nowych konwencji. Konwencje i zalecenia MOP s� cz�sto okre�lane mi�dzynarodowym prawem pracy.
W okresie mi�dzywojennym i po wojnie Polska ratyfikowa�a oko�o po�o- 54 wy z ponad 190 konwencji MOP. Dotycz� one przede wszystkim wolno�ci zwi�zkowej (w tym tak�e prawa zrzeszania si� w rolnictwie i s�u�bie publicznej), zakazu pracy przymusowej, r�wnego traktowania pracownik�w, rokowa� zbiorowych, polityki zatrudnienia, ochrony pracy kobiet i m�odocianych, ochrony �ycia i zdrowia, czasu pracy i urlop�w, prawa do ochrony wynagrodzenia za prac�, pracy marynarzy, pracy w rolnictwie, personelu piel�gniar-
Nb. 53-54
40 Rozdzia� I. Og�lne wiadomo�ci o prawie pracy
skiego, statystyki pracy, a spoza zakresu prawa pracy - tak�e ubezpiecze�
spo�ecznych.
