Objaw Oznaka zaburze�.
Obrazowanie m�zgu Techniki, takie jak PET i CAT, ukazu-
j�ce wygl�d i czynno�ci m�zgu.
Obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI) Technika
obrazowania m�zgu, w kt�rej ka�dy typ atom�w zachowuje
si� jak male�ka ig�a magnetyczna drgaj�ca z okre�lon� cz�-
stotliwo�ci� w polu magnetycznym. Technika MRI obrazuje
podstawowe sk�adniki kom�rki i otaczaj�cej tkanki. Uszko-
dzone obszary m�zgu maj� inne st�enie pierwiastk�w ni�
obszary normalne i na obrazie MRI wygl�daj� inaczej.
Obsesje Atakuj�ce �wiadomo�� natr�tne my�li, wyobra�enia
lub impulsy bardzo trudne do wyeliminowania lub opanowa-
nia, zwykle zwi�zane z kompulsjami.
Obwodowy uk�ad nerwowy Szlaki nerwowe znajduj�ce si�
poza o�rodkowym uk�adem nerwowym. Wysy�a przekazy do
gruczo��w, narz�d�w i mi�ni.
Oczekiwania Czynno�ci poznawcze pozwalaj�ce wniosko-
wa� o przysz�ych wydarzeniach na podstawie tera�niej-
szo�ci.
Oczekiwanie skuteczno�ci Wed�ug Bandury jest to przekona-
nie o mo�liwo�ci takiego zachowania, kt�re doprowadzi do
po��danego wyniku.
Oczekiwanie wyniku Przekonanie, �e okre�lone zachowanie
doprowadzi do po��danego wyniku. Zob. te� oczekiwanie
skuteczno�ci.
Odcinanie synaptyczne Proces eliminowania po��cze� po-
mi�dzy neuronami w trakcie rozwoju.
Odhamowanie Wzrost cz�stotliwo�ci pojawiania si� niekt�-
rych reakcji w wyniku braku zahamowa�.
Odruch Babi�skiego Reakcja odruchowa, kt�ra normalnie
wyst�puje tylko u niemowl�t; polega na unoszeniu w g�r�
du�ego palca stopy i rozchylaniu pozosta�ych palc�w po
uderzeniu w podeszw�.
Odstawienie substancji Charakterystyczne objawy afektyw-
ne i fizyczne wynikaj�ce z przerwania za�ywania danej sub-
stancji.
Odwarunkowywanie Technika terapeutyczna stosowana
w leczeniu fobii. Pacjentowi cierpi�cemu na fobi� u�atwia
si� osi�gni�cie odpr�enia podczas wyobra�ania sobie sy-
tuacji budz�cych strach (zazwyczaj najpierw jest to sytuacja
budz�c� najmniejszy strach, a potem stopniowo sytuacje
coraz bardziej przera�aj�ce). Reakcja odpr�enia na wyobra-
�an� sytuacj� jest niezgodna ze strachem, kt�ry pacjent
uprzednio skojarzy� z t� sytuacj�, dzi�ki czemu nast�puje
wygaszenie strachu.
Ognisko zmys�owe Strategia bezpo�redniej terapii seksual-
nej, kt�ra sk�ada si� z fazy �sprawiania przyjemno�ci", kie-
dy to para anga�uje si� w niegenitalne dzia�ania seksualne,
powstrzymuj�c si� od stosunku, potem z fazy �stymulacji
narz�d�w p�ciowych", kiedy para rozpoczyna gr� genitaln�,
nie rozpoczynaj�c jeszcze stosunku i z fazy �stosunku bez
przymusu", kiedy dochodzi do stosunku, ale �adna ze stron
nie wysuwa �adnych ��da�.
Og�lny zesp�l adaptacyjny Wed�ug Selyego trzy stadia po-
jawiaj�ce si� w sytuacji stresowej: (a) nast�puje reakcja alar-
mowa, (b) jednostka anga�uje si� w dzia�ania obronne,
(c) w ko�cu dzia�ania adaptacyjne ulegaj� wyczerpaniu.
Okres po�owicznego zaniku Okres potrzebny, by poziom st�-
�enia substancji psychoaktywnej we krwi spad� do 50 procent.
Oparcie obrony na stwierdzeniu niepoczytalno�ci Rodzaj
obrony przed odpowiedzialno�ci� zak�adaj�cy, �e jednostka
w momencie dokonania czynu karalnego post�powa�a ca�ko-
wicie lub cz�ciowo irracjonalnie i owa irracjonalno�� wp�y-
n�a na jej zachowanie.
Opiaty (substancje narkotyczne) Substancje psychoaktywne
wywo�uj�ce eufori�, dysfori�, apati�, op�nienie psychoru-
chowe, senno��, be�kotliw� mow� oraz upo�ledzenie uwagi
i pami�ci. Zalicza si� do nich kodein�, opium, morfin�, he-
roin� i metadon.
Opiaty endogenne Wyst�puj�ce naturalnie w m�zgu zwi�zki
�morfinowate", kt�re po�rednicz� w wyra�aniu r�nych
emocji w reakcji na stres.
Op�r Przej�ciowe zaprzestanie zajmowania si� jakim� proble-
mem. Wed�ug Selyego jest to drugi etap reakcji na stres,
w kt�rym obrona i przystosowanie utrzymuj� si� na opty-
malnym poziomie.
Op�nienie psychomotoryczne Spowolnienie ruch�w i mo-
wy; szczeg�lnie widoczne w g��bokiej depresji.
Op�niona s�uchowa reakcja zwrotna Metoda leczenia j�-
kania si� polegaj�ca na ods�uchiwaniu w�asnej mowy odtwa-
rzanej przez s�uchawki z op�nieniem 0,1 sekundy.
Orientacja seksualna Poci�g i fantazje erotyczne na temat
m�czyzn, kobiet lub obu p�ci.
BIBLIOGRAFIA
757
Os�d Ocena kr�tkotrwa�ych fakt�w psychicznych, cel oddzia-
�ywania terapii poznawczej.
Osobowo�� hipomaniakalna Chroniczna posta� manii w po-
staci nieprzerwanego dwuletniego okresu manii. Zob. te�
mania.
Osobowo�� typu A Osobowo�� charakteryzuj�ca si�: (a) prze-
sadnym poczuciem presji czasu, (b) nastawieniem na wsp�-
zawodnictwo i ambicj� oraz (c) agresj�, wrogim nastawie-
niem, zw�aszcza w sytuacji pokrzy�owania plan�w.
Osobowo�� wieloraka zob. dysocjacyjne zaburzenia to�sa-
mo�ci.
Ostre zaburzenia stresowe L�k, odr�twienie i zoboj�tnienie
wyst�puj�ce w pierwszym miesi�cu po do�wiadczonym oso-
bi�cie lub po�rednio zdarzeniu, w kt�rym zaistnia�o niebez-
piecze�stwo �mierci, zranienia lub naruszenia fizycznej nie-
tykalno�ci w�asnej osoby b�d� innych os�b. Je�li objawy
utrzymuj� si� d�u�ej ni� miesi�c, to mamy do czynienia
z zaburzeniami stresu pourazowego.
O� podwzg�rze-przysadka-nadnercza Jeden z najwa�niej-
szych system�w reguluj�cych biologiczn� reakcj� na stres.
O�rodkowy uk�ad nerwowy (OUN) Cz�� uk�adu nerwowe-
go koordynuj�ca dzia�anie ca�o�ci. U kr�gowc�w OUN sk�a-
da si� z m�zgu i rdzenia kr�gowego. Do OUN przekazywa-
ne s� wszystkie dane zmys�owe, a wyp�ywaj� z niego
wszystkie impulsy ruchowe.
Ot�pienie (demencja) Og�lny proces pogarszania si� czyn-
no�ci umys�owych, najcz�ciej wyst�puj�cy u os�b star-
szych. Najpowszechniejsz� form� ot�pienia stanowi choro-
ba Alzheimera.
Pami�� immunologiczna Czynnik, kt�ry umo�liwia kom�r-
kom T i B pierwotnie zwalczaj�cym antygen na szybkie
mno�enie si� w momencie kolejnego pojawiania si� antyge-
nu, a w zwi�zku z tym na lepsze zwalczenie antygenu ni�
za pierwszym razem.
Pami�� jawna Przechowywana wiedza o przedmiotach, lu-
dziach i zdarzeniach.
Pami�� utajona Przechowywana wiedza o umiej�tno�ciach
percepcyjnych b�d� ruchowych oraz r�nych procedurach
i regu�ach, jak gramatyka i emocje.
Parafilie Grupa zaburze� na tle psychoseksualnym, w kt�rych
do uzyskania pobudzenia seksualnego potrzebne s� dziwacz-
ne dzia�ania seksualne lub wyobra�enia. Zalicza si� do nich
fetyszyzm, masochizm, ekshibicjonizm, voyeuryzm, trans-
westytyzm, sadyzm, zoofili� i pedofili�.
Parafrenia zob. p�na schizofrenia.
Paranoiczne zaburzenie osobowo�ci Zaburzenie osobowo-
�ci, w kt�rym jednostka charakteryzuje si� utrzymuj�cym
si� powszechnym brakiem zaufania i podejrzliwo�ci� wobec
innych, nadwra�liwo�ci� na oznaki z�ego traktowania i ten-
dencj� do poszukiwania ukrytych motyw�w nieszkodliwe-
go zachowania. Branie na siebie odpowiedzialno�ci za ne-
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.