Pwv + t) > PM), to gro�ba potencjalnego jortu ju� nie istnieje i nie oddzia�uje na post�powanie firmy monopolistycznej, efekcie monopol ustala cen� maksymalizuj�c� zysk (tj. PM) i mamy do czynienia ze idardow� analiz� gospodarki zamkni�tej.
Opisane zmiany w wielko�ci produkcji monopolu, w zale�no�ci od poziomu c�a Milowego, mo�na wyra�niej przedstawi� za pomoc� rys. II.513.
Podnoszenie c�a r od 0 do PP-PW powoduje wzrost produkcji z Qf do QP. Przy cle owadzaj�cym cen� �wiatow� do poziomu ceny prohibicyjnej (Pp) nast�puje ca�kowite eliminowanie importu. Dalsze podnoszenie c�a, w przeciwie�stwie do wolnej konkuren-zmniejsza stopniowo wielko�� produkcji krajowej z QP do QM, C�o podnosz�ce cen� na iku krajowym, powy�ej poziomu r�wnowagi monopolu {PM), nie ma ju� �adnego �ywu na wielko�� krajowej produkcji, konsumpcji i cen.
Tak wi�c jeden z klasycznych argument�w na rzecz wprowadzania c�a, m�wi�cy Dchronie krajowej produkcji i zatrudnienia, mo�e nie mie� znaczenia w sektorze
Helpman, Krugman (1989), s. 30.
Rysunek II.S. Zmiany wielko�ci produkcji w sektorze zmonopolizowanym w zale�no�ci Mi poziomu c�a importowego
zmonopolizowanym. Stosowanie �rednich (wysokich) ce� mo�e w tej sytuacji jedynie zwi�ksza� zyski monopolu, ograniczaj�c jednak wielko�� krajowej produkcji (i zatrudnienia). Uwzgl�dnienie tego wniosku mo�e mie� szczeg�lne znaczenie przy analizie gospodarek w procesie transformacji, w kt�rych skala �odziedziczonej" po poprzednim systemie monopolizacji, by�a z regu�y bardzo du�a.
2.2. Analiza skutk�w protekcji przy monopolizacji sektora importowego � w ramach r�wnowagi og�lnej
W tym punkcie pracy zostan� przedstawione zmiany produkcyjne, konsumpcyjne i dobrobytowe, wywo�ywane protekcjonistyczn� polityk� handlow� w gospodarce zmonopolizowanej, a tak�e bardziej prawdopodobne procesy odwrotne, tzn. konsekwencje liberalizacji handlowej w gospodarce autarkicznej.
Za��my, podobnie jak zazwyczaj, �e w gospodarce wytwarza si� jedynie dwa dobra. Dobro C, w kt�rym kraj ma przewag� komparatywn�, oraz dobro przemys�owe F, kt�re jest wytwarzane tylko przez jednego krajowego monopolist� (przy niewyst�powaniu korzy�ci skali produkcji), analogicznie jak w analizie r�wnowagi cz�stkowej. Zmiany wywo�ane wprowadzeniem polityki protekcjonistycznej zosta�y przedstawione na rys. JJ.6.
Narys. II.6. ma�y kraj ma przewag� komparatywn� w produkcji dobra C, je�eli relacja cen �wiatowych (terms od trade) jest r�wna Pw. Dzieje si� tak, poniewa� przy liberalnym handlu kraj taki (z za�o�enia) ma relacje cen krajowych r�wne terms of trade, tj.
\PW = (j \ w tej sytuacji r�wnowaga produkcyjna ukszta�tuje si� w punkcie T,
a konsumpcyjna w punkcie Kjt znajduj�cym si� na krzywej oboj�tno�ci If. Kraj ten eksportuje zatem wielko�� DT dobra C w zamian za DKf dobra F wed�ug terms of trade
(T). - - . .-,1.. ,-,:� .
"6T
Rysunek II.6. Analiza, w ramach r�wnowagi og�lnej, zmian w polilyce handlowej w malej gospodarce zmonopolizowanej
Wprowadzenie ��rednich" ce� spowoduje stopniowe zwi�kszanie produkcji oraz niejszenie importu dobra F. Przy cle prohibicyjnym (odpowiadaj�ce r�nicy PP-PV, ,y analizie w ramach r�wnowagi cz�stkowej) gospodarka nie importuje ju� wcale dobra znajduje si� w r�wnowadze autarkicznej (punkt A) na krzywej oboj�tno�ci IA. Jednak itencjalnie) monopolistyczny producent krajowy zachowuje sie tak, jak gdyby nadal st�powa�a doskona�a konkurencja i w efekcie r�wnowaga autarkiczna jest osi�gni�ta punkcie A, w kt�rym MRT = MPS. Nowa relacja cen autarkicznych jest ni�sza ni� terms
PAI PWI
trade, czyli: P* = ?c < rc / = P*.
', gdzie; PM = PcLM < PA = Pc LA < PcLw = ?*? Prosta wzgl�dnych cen nie jest tu
'"F "F "F
rczna do krzywej mo�liwo�ci produkcyjnych. Wyst�puje wi�c niew�a�ciwa alokacja
sob�w czynnik�w produkcji, wywo�ana �sztucznym" ograniczeniem poda�y dobra i wzgl�dn� �nadprodukcj�" dobra C.
Oczywi�cie, poniewa� nie wyst�puje import dobra F (ani eksport C), to punkt wnowagi produkcyjnej AM jest r�wnocze�nie punktem r�wnowagi konsumpcyjnej.
64
ce krajowej wyst�powa�y ceny �wiatowe dla konsument�w, to r�wnowaga konsumpcyjna by�aby osi�gni�ta w punkcie KM.
A zatem wprowadzaj�c protekcj� celn� w gospodarce (potencjalnie) zmonopolizowanej mo�na oczekiwa�, �e wyst�pi� �podw�jne" straty dobrobytowe. Po pierwsze, wprowadzenie ce� �rednich pozbawi gospodark� standardowych korzy�ci z wymiany mi�dzynarodowej. Odzwierciedleniem tego b�dzie przesuni�cie si� r�wnowagi konsumpcyjnej z ^na krzywej /r do punktu A na ni�szej krzywej oboj�tno�ci (IA). Po drugie, dalsze podnoszenie taryf (stosowanie ce� �wysokich") powoduje dodatkowe straty dobrobytowe, wywo�ane narastaniem monopolizacji gospodarki i zmniejszeniem si� poziomu konkurencyjno�ci w gospodarce. Odzwierciedleniem tej drugiej straty b�dzie przej�cie z punktu A do r�wnowagi w punkcie AM (lub KM, gdyby ceny dla konsument�w nie uleg�y zmianie).
Pozornie oczywiste wnioski, wynikaj�ce z tej analizy, mog� by� zmodyfikowane, je�eli wyst�puj� korzy�ci skali produkcji w du�ym kraju i konkurencja oiigopolistyczna na rynku mi�dzynarodowym. Te zagadnienia zostan� wyja�nione przy omawianiu tzw. naukowej taryfy celnej oraz strategicznej polityki handlowej.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂ Ci coraz lepsze usÄšÂugi. By mÄĹc to robiĂ prosimy, abyĚ wyraziĚ zgodĂ na dopasowanie treÄšÂci marketingowych do Twoich zachowaĚ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂÂÄšÂciowo finansowaĂ rozwÄĹj ÄšÂwiadczonych usÄšÂug.
PamiĂÂtaj, Ěźe dbamy o TwojĂ prywatnoÄšÂĂÂ. Nie zwiĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieĚ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄĹwnieĚź o bezpieczeÄšÂstwo Twoich danych. WyraĚźonĂ zgodĂ moĚźesz cofnĂ Ă w kaĚźdej chwili.