A gdybyś ty przyjął inną metaforę i w podobnej sytuacji powiedział
sobie: „śycie teŜ ma swoje pory roku i właśnie teraz jest zima." Pamiętaj, Ŝe podczas gdy jedni
zimą marzną inni jeŜdŜą na nartach! Poza tym, co zawsze przychodzi po zimie? Wiosna! -i jest to
tak pewne jak dzień po nocy. Pojawia się słońce i moŜesz zasadzić nowe rośliny. Potem przychodzi
łato i w końcu jesień, kiedy zbierasz plony.
Czasem nie udaje się działać zgodnie z planem, jednak jeśli uwierzysz w cykl pór roku,
zrozumiesz, Ŝe w odpowiednim czasie zbierzesz plony z ziaren, które zasiałeś.
176
Jeśli czujesz, Ŝe „coś cię powstrzymuje" albo „nie moŜesz przebić się przez otaczające mury",
zastanów się nad metaforami, których uŜywasz. Często przekonasz się wtedy, Ŝe uŜywana metafora
nie pozwala ci sięgnąć po czekające na ciebie rozwiązania. Trudno bowiem poradzić sobie z wielkim
murem albo z czymÅ› niewidzialnym, co ciÄ™ powstrzymuje.
PoniewaŜ to ty sam dobierasz sobie metafory, równieŜ i ty moŜesz je z łatwością zmienić. Jeśli więc
czujesz, Ŝe „walisz głową w mur", moŜe powinieneś przestać walić, wziąć wiertarkę i zrobić w
ścianie dziurę? A moŜe przeskoczyć ją? Wspiąć się? Wykopać pod nią tunel? Potraktować jako
kamień milowy? Zmiana metafory pozwoli ci zmienić sposób reakcji dosłownie na wszystko
wokół.
177
Aby przypominać sobie o wielkiej sile wytrwałości, zastanów się nad porównaniem Ŝycia do pracy
kamieniarza. Jak dzieli on na dwoje olbrzymi głaz? Uderza weń najsilniej, jak potrafi. Pierwsze
46
uderzenie nie zostawia nawet rysy, ale on uderza po raz kolejny i jeszcze raz, i jeszcze setki,
tysiÄ…ce razy.
Pracuje wytrwale, choć jego działania wydają się zupełnie bezowocne. Jednak wie on, Ŝe brak
widocznych rezultatów nie oznacza braku postępów. I rzeczywiście, po którymś kolejnym
uderzeniu kamień rozpada się na pół. Czy dokonało tego właśnie to ostatnie uderzenie? Oczywiście
nie. Kamień rozpadł się dzięki wytrwałości uderzeń.
Jak moŜesz wykorzystać tę metaforę, aby dodać Ŝyciu wytrwałej pasji?
178
Zmiana jednej metafory globalnej moŜe w jednej chwili odmienić cały twój sposób patrzenia na
Ŝycie. Podczas jednego z moich kursów, na widowni siedziała kobieta, której nic się nie podobało:
raz było za gorąco, raz za zimno, a to znowu osoba siedząca przed nią była za wysoka i tak bez
końca. Wielu słuchaczy uznawało, Ŝe tylko im przeszkadza. Ja jednak, wiedząc, Ŝe wszystkie
zachowania są warunkowane przekonaniami, szukałem przekonania lub metafory, która
kazała jej doprowadzać wszystkich do szału. I w końcu odkryłem: „Mały przeciek zatopi
największy nawet statek." Czy gdybyś ty był przekonany, Ŝe najmniejsze niedociągnięcie zatopi
twój okręt, nie zachowywałbyś się co najmniej pedantycznie, wyszukując kaŜdą usterkę?
Po przyjęciu nowej metafory kobieta ta zupełnie się odmieniła i stała się ulubienicą całego kursu.
Która z meta for ogólnych uŜywanych przez ciebie moŜe zatopić twój statek?
179
Często metafory uŜywane przez nas w jednym kontekście, na przykład w pracy, są
niewłaściwe w innym, jak choćby w intymnych związkach. Znałem kiedyś męŜczyznę, który był
tak wyobcowany emocjonalnie, Ŝe rodzina praktycznie nie miała z nim Ŝadnego kontaktu. Nigdy
nie okazywał prawdziwych uczuć i zawsze wydawał się tylko nimi kierować. Czy zgadniesz, jak za-
rabiał na Ŝycie? Był kontrolerem ruchu lotniczego! Jego praca wymagała zachowania całkowitego
spokoju, nawet w dramatycznych sytuacjach nie mógł angaŜować się emocjonalnie, aby nie alarmo-
wać pilotów, którymi kierował. I choć taka postawa była niezbędna na wieŜy kontrolnej, zupełnie
nie sprawdzała się w domu.
Czy którakolwiek z twoich metaf or wymaga zastąpienia inną, bardziej adekwatną do sytuacji? Czy
tą wiedzą mógłbyś pomóc któremuś z przyjaciół?
180
Za pomocą poniŜszego ćwiczenia odkryj, jakimi metaforami się kierujesz, i przejmij nad nimi
kontrolÄ™:
1. Wypisz kilka metafor, którymi opisujesz Ŝycie, a następnie przestudiuj swoją listę i zadaj sobie
pytanie: „Jeśli takie właśnie jest Ŝycie, to jakie uczucia we mnie wzbudza?" Jakie korzyści i jakie
straty przynosi ci kaÅœda z tych metafor?
2. Wypisz wszystkie metafory, które łączysz z jedną lub dwiema waŜnymi dziedzinami Ŝycia, jak
rodzina czy praca. Czy metafory te dodają ci sił, czy teŜ cię obezwładniają? Świadomość ta pomoŜe
ci je zmienić.
3. Wymyśl nowe, umacniające cię metafory dla opisywania Ŝycia i wyliczonych przez ciebie
dziedzin.
4. Postanów Ŝyć z tymi metaforami przez najbliŜszych trzydzieści dni, na przykład ciągle
przypominaj sobie, jaki jest twój związek uczuciowy, twoja firma i tak dalej.
47
181
Czasem metafora jest najlepszym sposobem, by komuś pomóc.
Kiedy mój syn Josh miał sześć lat, zmarł jeden z jego kolegów. Josh przyszedł do domu ze łzami w
oczach.
„Kochanie - powiedziałem - wiem, co czujesz, ale to dlatego, Ŝe wciąŜ jesteś gąsienicą." To złamało
negatywny wzorzec. Wtedy wyjaśniłem, Ŝe kiedy gąsienica owija się w kokon, wygląda jak martwa,
ale tak naprawdÄ™...
„Zmienia się w motyla" - dokończył Josh.
„Właśnie tak. Zaczyna zupełnie nowe Ŝycie. Nie moŜesz spotkać się ze swoim przyjacielem,
poniewaŜ teraz fruwa on gdzieś nad tobą piękniejszy i mocniejszy niŜ kiedykolwiek przedtem. Je-
stem przekonany, Ŝe Bóg wie lepiej od nas, kiedy mamy zmienić się w motyla..."
48
Część siódma
Jak wykorzystywać wezwania do działania