5. ZWOLNIENIA GRUPOWE
A. PRZES�ANKI l TRYB ZWOLNIE� GRUPOWYCH
Rozwi�zanie umowy o prac� za wypowiedzeniem mo�e nast�pi� tak�e na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczeg�lnych zasadach rozmazywania z pracownikami stosunk�w pracy z przyczyn dotycz�cych zak�adu pracy oraz zmianie niekt�rych ustaw15. Nast�puje ono w�wczas, gdy:
1) pracodawca dokonuje grupowego zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotycz�cych pracodawcy,
2) nast�puje og�oszenie jego upad�o�ci lub likwidacji.
W pierwszym przypadku przepisy ustawy stosuje si�, gdy wyst�pi� ��cznie dwie przes�anki:
a) nast�puje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w zwi�zku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo techno-
14 Dz.U. Nr 24, p�z. 123 z p�n. zm.
15 Dz.U. z 1990 r. Nr 4, p�z. 19 z p�n. zm.
129
r
logicznymi, w tym tak�e, gdy zmiany te nast�puj� w celu poprawy warunk�w pracy lub warunk�w �rodowiska naturalnego,
b) przyczyny te powoduj� konieczno�� jednorazowego lub w okresie nie d�u�szym ni� 3 miesi�ce rozwi�zania stosunk�w pracy z grup� pracownik�w obejmuj�c� co najmniej 10% za�ogi w zak�adach zatrudniaj�cych do l OOw pracownik�w, lub co najmniej 100 pracownik�w w zak�adach zatrudniaj�cych powy�ej 1000 pracownik�w. W drugim przypadku przepisy ustawy stosuje si� z modyfikacjami wskazanymi w art. T ustawy.
Przepisy ustawy maj� zastosowanie we wszystkich zak�adach pracy, zar�wno pa�stwowych, sp�dzielczych, jak i prywatnych, i odnosz� si� do pracownik�w zatrudnionych na podstawie umowy o prac� (niezale�nie od rodzaju zawartej umowy), sp�dzielczej umowy o prac�, powo�ania i wyboru16. W ograniczonym zakresie odnosz� si� tak�e do pracownik�w mianowanych.
Dokonywanie na podstawie ustawy zwolnie� grupowych nast�puje w szczeg�lnym trybie17. O konieczno�ci dokonania takich zwolnie� pracodawca, na 45 dni przed zamierzonymi wypowiedzeniami stosunk�w pracy, zawiadamia na pi�mie: zak�adowe organizacje zwi�zkowe oraz rejonowy urz�d pracy.
W pi�mie skierowanym do zak�adowej organizacji zwi�zkowej pracodawca powinien przekaza� informacje:
a) o przyczynach uzasadniaj�cych zwolnienia,
b) o liczbie pracownik�w, kt�rych zamierza zwolni�,
c) o grupach zawodowych obj�tych zamiarem zwolnienia.
Po otrzymaniu zawiadomienia organizacja zwi�zkowa ma prawo:
1) ��da� od pracodawcy przedstawienia informacji dotycz�cej:
a) sytuacji ekonomicznej zak�adu,
b) zamierze� dotycz�cych poziomu i struktury zatrudnienia;
2) w terminie 14 dni przedstawi� propozycje umo�liwiaj�ce ograniczenie rozmiaru zwolnie� (np. likwidacji godzin nadliczbowych, zatrudnienia w niepe�nym czasie pracy, uruchomienia produkcji ubocznej).
Do propozycji tych pracodawca zobowi�zany jest ustosunkowa� si� w ci�gu 7 dni. W terminie nie d�u�szym ni� 30 dni od zawiadomienia zak�adowej organizacji zwi�zkowej pracodawca i zak�adowa organizacja zwi�zkowa zawieraj� porozumienie dotycz�ce zasad post�powania przy zwolnieniach grupowych. W porozumieniu tym okre�la si�:
a) kryteria doboru pracownik�w do zwolnienia,
16 Bli�ej omawia rozwi�zania przyj�te w ustawie L. Florek, Zwolnienia pracownik�w z przyczyn dotycz�cych zak�adu pracy, Warszawa 1992.
17 Tryb ten omawia szczeg�owo T. Grzegorczuk w artykule: Tryb post�powania w razie zwolnie� grupowych, PiZS 1990, nr 7 -9.
130
b) kolejno�� i terminy wypowiedze�,
c) ewentualne obowi�zki pracodawcy niezb�dne do rozstrzygni�cia innych spraw pracowniczych zwi�zanych ze zwolnieniem.
Je�eli w zak�adzie pracy dzia�a wi�cej ni� jedna organizacja zwi�zkowa, pracodawca zawiera wsp�lne porozumienie ze wszystkimi organizacjami zwi�z-ctrwymi. W razie niezawarcia porozumienia z powodu niemo�no�ci uzgod-nenia przez strony jego tre�ci, zasady post�powania okre�la pracodawca " wydanym w tej sprawie regulaminie - uwzgl�dniaj�c ustalenia dokonane i organizacj� zwi�zkow�.
B. U�ATWIENIA W ZWALNIANIU PRACOWNIK�W PRZY ZWOLNIENIACH GRUPOWYCH
Przy wypowiadaniu um�w o prac� przy zwolnieniach grupowych z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych itd., pracodawcy nie "ia�� przepisy dotycz�ce:
1) obowi�zku indywidualnego uzasadnienia wypowiedzenia,
2) zachowania trybu przewidzianego w art. 38 k.p. (konsultacji zwi�z-iowej), je�eli wypowiedzenie nast�puje w ramach zawartego ze zwi�zkami zawodowymi porozumienia,
3) zakazu wypowiadania umowy o prac� przewidzianego w art. 41 k.p. oraz przepisach szczeg�lnych, z zastrze�eniem wyj�tk�w przewidzianych w ustawie,
4) zakazu wypowiadania um�w o prac� na czas okre�lony i czas wykonania okre�lonej pracy, kt�re mog� by� rozwi�zane za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.