Wspólnoœæ ustawowa, która usta³a w czasie trwania ma³¿eñstwa, powstaje na nowo: w przypadku ustania jej na skutek zawarcia ma³¿eñskiej umowy maj¹tkowej - przez zawarcie przez ma³¿onków umowy maj¹tkowej przywracaj¹cej ustrój ustawowej wspólnoœci maj¹tkowej (art. 47 § 2), a w przypadku ustania wspólnoœci ustawowej z innych przyczyn - w razie ich ustania, tj. w razie uchylenia ubezw³asnowolnienia (art. 53 § 2), umorzenia, ukoñczenia lub uchylenia postêpowania upad³oœciowego (art. 53 § 2) i zniesienia separacji, chyba ¿e s¹d utrzyma rozdzielnoœæ maj¹tkow¹ miêdzy ma³¿onkami (art. 54 § 2).
24. Poza przypadkami ustania wspólnoœci ustawowej w czasie trwania ma³¿eñstwa, wspólnoœæ ta ustaje z chwil¹ ustania ma³¿eñstwa, bez wzglêdu na jego przyczynê. Wspólnoœæ ustawowa zatem ustaje z chwil¹ œmierci jednego z ma³¿onków lub jednoczesnej œmierci obojga ma³¿onków, z chwil¹ - która w prawomocnym orzeczeniu o uznaniu ma³¿onka za zmar³ego zosta³a oznaczona jako chwila jego œmierci (art. 55 § 1), z chwil¹ uprawomocnienia siê wyroku rozwi¹zuj¹cego ma³¿eñstwo przez rozwód (art. 56 § 1) oraz z chwil¹ uprawomocnienia siê wyroku orzekaj¹cego uniewa¿nienie ma³¿eñstwa (art. 21).
Je¿eli jednak oka¿e siê, ¿e ma³¿onek uznany za zmar³ego ¿yje, drugi zaœ z ma³¿onków nie zawar³ nowego ma³¿eñstwa, domniemanie ustania ma³¿eñstwa upada i uwa¿a siê je za nadal istniej¹ce (art. 55 § 2). Co do ustania ma³¿eñstwa w razie zawarcia nowego ma³¿eñstwa przez ma³¿onka osoby uznanej za zmar³¹, która w rzeczywistoœci ¿yje, patrz uwagi do art. 55.
25. Zerwanie przez ma³¿onków wspólnego po¿ycia nie powoduje ustania wspólnoœci ustawowej. Pomimo pozostawania przez ma³¿onków w faktycznej separacji, a nawet w konkubinacie - bez wzglêdu na czas ich trwania - nadal podlegaj¹ oni ustrojowi wspólnoœci ustawowej. Stan roz³¹czenia ma³¿onków, zw³aszcza d³ugotrwa³ego, nie pozostaje jednak bez wp³ywu na ich stosunki maj¹tkowe, tak¿e podlegaj¹ce temu ustrojowi. Patrz np. uwaga 11 do art. 43 i uwaga 18 do art. 52.
26. Wspólnoœæ ustawowa nie ustaje, gdy ma³¿onkowie wyzbêd¹ siê wszystkich przedmiotów maj¹tkowych stanowi¹cych maj¹tek wspólny albo gdy przedmioty te ulegn¹ zniszczeniu.
27. Ustanie wspólnoœci ustawowej obejmuje ca³y maj¹tek, który by³ objêty t¹ wspólnoœci¹. Nie mo¿e nast¹piæ ustanie wspólnoœci co do poszczególnych przedmiotów maj¹tkowych wchodz¹cych w jej sk³ad. Jedynie wyj¹tkowo mo¿e byæ inaczej. Co do tych wyj¹tków patrz uwagi 28-31.
28. Wed³ug art. 6801 § 2 k.c. ustanie wspólnoœci ustawowej w czasie trwania ma³¿eñstwa nie poci¹ga za sob¹ ustania wspólnoœci najmu lokalu; jednak¿e s¹d, stosuj¹c odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólnoœci maj¹tkowej (obecnie przepisy o ustanowieniu rozdzielnoœci maj¹tkowej), tj. art. 52, mo¿e z wa¿nych powodów na ¿¹danie jednego z ma³¿onków znieœæ wspólnoœæ najmu lokalu (obecnie ustanowiæ rozdzielnoœæ najmu lokalu). Patrz uwagi 45-49 do art. 52.
29. Uregulowanie analogiczne do tego, jakie jest zawarte w art. 6801 k.c., dotycz¹ce spó³dzielczego w³asnoœciowego prawa do lokalu, obowi¹zywa³o na podstawie art. 215 § 2 i 3 pr. spó³dz. Przepisy te zosta³y uchylone ustaw¹ z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spó³dzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 2058), z moc¹ od dnia 15 stycznia 2003 r. Przepisy ustawy o spó³dzielniach mieszkaniowych nie zawieraj¹ ich odpowiednika.
30. Stosownie do art. 29 § 1 k.k.w., z chwil¹ prawomocnego orzeczenia œrodka karnego przepadku wobec jednego z ma³¿onków pozostaj¹cych we wspólnoœci maj¹tkowej, przedmioty maj¹tkowe, których dotyczy przepadek lub które podlegaj¹ egzekucji przepadku równowartoœci przedmiotów lub korzyœci, trac¹ z mocy prawa charakter sk³adników maj¹tku wspólnego; od tej chwili stosuje siê do nich odpowiednio przepisy o wspó³w³asnoœci w czêœciach u³amkowych, przy czym udzia³ Skarbu Pañstwa stanowi czêœæ orzeczona przepadkiem. Ma³¿onek skazanego mo¿e ¿¹daæ wy³¹czenia spod przepadku wszystkich lub niektórych przedmiotów nim objêtych, je¿eli skazany nie przyczyni³ siê lub przyczyni³ siê w stopniu nieznacznym do powstania maj¹tku wspólnego albo do nabycia okreœlonych jego sk³adników lub je¿eli wykonanie przepadku jest sprzeczne z zasadami wspó³¿ycia spo³ecznego (art. 29 § 1 w zw. z art. 28 § 3 k.k.w.). Roszczenia tego mo¿e dochodziæ tylko w drodze postêpowania cywilnego (art. 421 k.p.k.).