X


Historia wymaga pasterzy, nie rzeźników.

.., s. 85-86; A. Barba�ev, op. cit., s. 245-246 (obszerny cytat).
423 E. Maleczy�ska, Ruch husycki w Czechach i w Polsce, Warszawa 1954,
s. 452.
123
ta, �o�niczego kr�lewskiego424. List ten nie zachowa� si�, cho�
jest mo�liwe, �e chodzi tu o fragment listu W. Jagie��y do Wi-
tolda, bez daty425. Za tym przypuszczeniem przemawia jed-
na przes�anka - wzmianka o pro�bie ksi���t �l�skich o po-
moc Polski przeciwko husytom426. W owym niedatowanym
li�cie by�a rzeczywi�cie wzmianka o pro�bie ksi�cia g�ogo-
wskiego o pomoc polityczn� i wojskow� ze strony Polski427.
Jak wiadomo z p�niejszego listu Witolda (z 13 czerwca)
kr�l polski nie podj�� �adnej decyzji w tej sprawie, odsy�aj�c
pos��w do Witolda. Ten ostatni by� oburzony bierno�ci�
W. Jagie��y i stwierdzi� w swoim li�cie, �e sprawa ta jest
oczywista i nale�a�o natychmiast udzieli� pomocy zagro�o-
nym ksi���tom �l�skim.
Wst�pnie mo�na przyj��, �e wspomniany list W. Jagie��y
pochodzi rzeczywi�cie z pocz�tku czerwca 1430 r. Za jego
datacj� na 1430 r. przemawia jeszcze sprawa Nowej Marchii.
W li�cie wspomniano o wkroczeniu wojsk krzy�ackich do
Nowej Marchii, co zapewne nast�pi�o dopiero po ostatecz-
nym uregulowaniu jej statusu przez Zygmunta Luksembur-
skiego w ko�cu 1429 r. We wzmianowanym li�cie by�a jesz-
cze mowa o napadzie wojewody wo�oskiego Dana na Kili�
(w Mo�dawii) i o husytach, w tym o przyje�dzie Dobka Pu-
cha�y do Krakowa. Dane te nie pozwalaj� jednak na bli�sze
ustalenie daty tego listu.
Reakcj� Witolda na wspomnian� misj� Guta - a mo�e
i wymieniony wy�ej list - by� nast�pny list wielkiego ksi�cia
do W. Jagie��y z 13 czerwca 1430 r. (rzekomo z 24 maja
1429)428. W li�cie tym Witold ustosunkowa� si� do listu kr�le-
wskiego. Najpierw wskaza�, �e Polacy nadal wspieraj� mate-
rialnie husyt�w, a kr�l nie pisze nic na ten temat, mimo jego
424 CEV nr 1355, s. 832 (z b��dn� dat� 1429 r.). Tu kr�tko o tre�ci tego listu.
425 CEXV, T. 3, nr 4 (dodatek) s. 501-503.
426 CEV nr 1355, s. 832.
427CEXV,T. 3,s. 502.
428 CEV nr 1355, s. 832-833 (rzekomo z 24 maja 1429 r.). W sprawie daty
zub. J. Goli, Kiinig..., s. 248 przyp. 2; ten�e, Cechy a Prusy v stfedoveku, Praha
1897, s. 208 przyp. 149 (13 czerwca 1430); A. Prochaska, Napad..., s. 311
przyp. 1. List ten obszernie cytuje A. Prochaska, Ostatnie lata..., s. 197-198.
124
nalega�. St�d rodzi si� podejrzenie, �e kr�l zawar� jakie�
�traktaty i umowy" z husytami. Za� ostateczna konkluzja
Witolda by�a taka, �e w�a�ciwie nie ma wi�kszego sensu pi-
sanie list�w do W. Jagie��y.
Najciekawszy jest jednak list Witolda do pan�w pol-
skich z czerwca 1430 r.429. By� to niejako list otwarty, w kt�-
rym wielki ksi��� zw�ci� si� do Polak�w jako �naszych przy-
jaci�". Na jego wst�pie Witold wyrazi� opini�, �e zawsze by�
przyjacielem Polski i nigdy nic nie robi� dla jej krzywdy.
Przypomnia� te� spraw� swojej koronacji, oskar�aj�c kr�la
o z�amanie danego s�owa oraz o poni�enie go i Litwy
w oczach �wiata. W tym kontek�cie Witold stwierdzi�, �e ani
on, ani Litwa nigdy nie byli �niewolnymi" i domaga� si�, by
kr�l polski �orzek� o wolno�ci naszej". Oskar�y� te� kr�la
0 popieranie husyt�w i lekcewa�enie swojej osoby przez nie-
odpowiadanie na jego pytania lub zbywanie go niczym. Opi-
ni� swoj� umotywowa� tym, �e trzykrotnie zwraca� si� do
W. Jagie��y z zapytaniem o tre�� rokowa� polsko-husyckich
w Kaliszu430. Witoldowi szczeg�lnie chodzi�o o stanowisko
kr�la polskiego w sprawie stosunku do husyt�w. W tym ce-
lu m.in. s�a� pisma i wykorzysta� Wawrzy�ca Zaremb�, mar-
sza�ka koronnego. Ten ostatni zapewne przebywa� w�wczas
w Litwie i Witold skorzysta� z nadarzaj�cej si� okazji, by
za jego po�rednictwem spyta� kr�la o dwie sprawy: dlacze-
go Polska zezwala na wolny wst�p husyt�w do Polski (cho-
dzi o zakup broni i materia��w wojennych przez husyt�w)
1 czy odbywa si� to za wiedz� i zgod� kr�la? Niestety, nie
otrzyma� on odpowiedzi na te pytania. Odpowiedzi� t�
nie by� list od kr�la przywieziony przez Guta 13 czerwca
429 CEV nr 1358, s. 836-839 (z b��dn� dat� czerwiec 1429 r.). W sprawie
daty zob.: J. Goli, Konig..., s. 248 przyp. 2 i 254 przyp. 5; A. Prochaska, Na
pad..., s. 311 przyp. 1. Om�wienie listu: A. Prochaska, Ostatnie lata..., s. 205-
208; A. Barba�ev, op. cit, s. 247-249 (t�umaczenie rosyjskie); P. Sle�as, Vytau-
to konfliktas..., s. 216.
430 Kr�l W. Jagie��o by� w Kaliszu w dniach 16-19 kwietnia 1430 r
(A. G�siorowski, op. cit, s. 89). O tajnych rokowaniach w Kaliszu niewiele
wiadomo, zob.: A. Prochaska, W kwestii..., s. 87; ten�e, Ostatnie lata..., s. 202;
ten�e, Napad..., s. 318.
125
1430 r.431. Misja Guta zacz�a si� za� w osiem dni po przyby-
ciu W. Zaremby do kr�la i poinformowaniu go o pytaniach
Witoldowych. Tak wi�c Witold m�g� si� spodziewa� odpo-
wiedzi na swoje pytania. Niestety, zdaniem Witolda, list kr�-
lewski by� �nic nie m�wi�cy" i napisany �jakby na po�mie-
wisko nasze"432.
W rezultacie niemo�no�ci porozumienia si� z W. Jagie���,
Witold zwr�ci� si� bezpo�rednio do pan�w polskich w oma-
wianym li�cie. Chcia�, by wp�yn�li oni na kr�la i zmian� jego
post�powania. Domaga� si� szczeg�lnie, by Polacy nie dopu-
�cili do napadu husyt�w na Prusy (tj. Zakon Krzy�acki), co
musia�o nast�pi� przez terytorium Polski. Wielki ksi��� za-
przeczy� te� plotkom, rozsiewanym przez jego wrog�w
(oczywi�cie Szafra�c�w) o rzekomych d��eniach do od��cze-
nia Rusi i rejonu Nieszawy od Polski. Wa�ne by�o te� stwier-
dzenie Witolda, �e jego przygotowania wojenne nie by�y
skierowane przeciwko Polsce. Ich �r�d�em by�y natomiast
polskie przygotowania wojenne - nie wiadomo, przeciwko
komu? W razie polskiego najazdu na Litw�, Litwa b�dzie si�
broni�!
W sumie omawiany list Witolda zawiera� wa�ne tre�ci
polityczne. Przede wszystkim wielki ksi��� nie chcia� zry-
wa� z Polsk� i by� zainteresowany w usuni�ciu niejasno�ci
i wzajemnych oskar�e� w stosunkach polsko-litewskich.
Zwraca uwag� bezpo�rednie zwr�cenie si� Witolda do pa-
n�w polskich, bez po�rednictwa W. Jagie��y. Z jednej strony
by�o to dowodem braku zaufania i wrogo�ci we wzajemnych
stosunkach obu kuzyn�w i potrzeby szukania sojusznika
gdzie indziej. Za� z drugiej strony bezpo�redni zwrot do Po-
lak�w mia� na celu wp�yni�cie na nich i podejmowane przez
nich decyzje. Wp�yni�cie to zmierza�o niew�tpliwie do od-

Podstrony

Drogi uĚźytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

 Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerĂłw w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.