Wcze�niej karanych by�o 12,80 procent badanych, a do pope�niania przest�pstw przed spraw� przyzna�o si� z grupy wcze�niej niekaranych 7,10 procent nieletnich.
Na podstawie bada� prowadzonych przez H. Ko�akowsk�-Prze�omiec na grupie ma�oletnich sprawc�w zbrodni (A. Krukowski, 1983, s. 85) ustalono, �e 40 procent badanych mia�o ju� wcze�niej sprawy w s�dach dla nieletnich; w tym 14 procent mia�o co najmniej dwie sprawy. Ponad po�owa ch�opc�w (53 proc.) jes?cxe przed p jpe�nie-niem zbrodni dokonywa�a kradzie�y.
Ucieczki
W roku 1999 Policja zatrzyma�a 5587 uciekinier�w, z czego 1532 nieletnich uciek�o z dom�w rodzicielskich, 3424 - z zak�ad�w podleg�ych Ministerstwu Edukacji Narodowej oraz 531 - z zak�ad�w podleg�ych Ministerstwu Sprawiedliwo�ci (Raport KGP, 2000, s. 56). Dla por�wnania, w roku 1992 Policja zatrzyma�a 5814 nieletnich (2090 nieletnich uciek�o z dom�w rodzicielskich, 2762 - z zak�ad�w podleg�ych MEN, 964 - z zak�ad�w podleg�ych MS; K. S�awik, 1994, s. 79).
Spo�r�d badanych: l raz uciek�o z domu 11 nieletnich (5,60 proc.), 2-5 razy ucieka�o 8 nieletnich (4,10 proc.), 6-10 razy ucieka� tylko jeden nieletni. Stale ucieka (po-
RODZINNE UWARUNKOWANIA PRZEST�PCZO�CI NIELETNICH...
159
wy�ej 10 ucieczek) 11 nieletnich (5,60 proc.). Nie stwierdzono ucieczek w przypadku 128 badanych (65,31 proc.). W pozosta�ych 37 przypadkach (18,90 proc.) nie uda�o si� ustali� liczby ucieczek.
W por�wnaniu z wynikami bada�, prowadzonych �wier� wieku temu przez Ew� �abczy�sk�, okaza�o si�, �e obecnie ucieczki nie s� tak cz�ste. W latach siedemdziesi�tych prowadzone wtedy badania wykaza�y ucieczki ponad 67 procent nieletnich. Obecnie ucieka oko�o 34,69 procent badanych.
Wyniki bada� Z. Lorka s� zbie�ne z wynikami uzyskanymi w trakcie naszych bada�.
Struktura rodzin badanych
Liczba rodzin niepe�nych wzrasta ka�dego roku. W roku 1974 rodzin niepe�nych by�o l 043 ty�. i w por�wnaniu z liczb� 7 514 ty�. rodzin dzietnych oznacza�o to, �e co �sma rodzina w Polsce mia�a niepe�n� struktur�. W roku 1990, na og�ln� liczb� 6 353,9 ty�. ma��e�stw z dzie�mi - l 363,5 rys. mia�o niepe�n� struktur� (co sz�sta rodzina) (J. Br�giel, 1990, s. 23). Wed�ug Rocznika Statystycznego (1999), w roku 1998 liczba rodzin dzietnych wynosi�a 6 323 ty�., a rodzin niepe�nych l 574 ty�. �wiadczy to o niew�tpliwym wzro�cie liczby rodzin rozbitych, bowiem a� co czwarta rodzina posiada nieodpowiedni� struktur�.
Tabela 2
Struktura rodziny badanych
Badany pope�ni� przest�pstwo
grupowo p-ko
indywidualnie p-ko
Struktura 'cL 'E-
rodziny 3
C U % :il % �S e s >, % C
B c
Rodzice 108 55,10 5 2,60 10 5,10 29 14,80 17 8,70 3 1,50
�yj�
Ojciec 4 2,00 1 0,50 1 0,50 1 0,50 1 0,50 1 0,50
nie �yje
Matka 5 2,60 0 0 1 0,50 1 0,50 0
nie �yje
Brak
danych 7 3,60 0 � 0 � 0 � 0 � 0 �
W przypadku naszych bada� ustalono, �e 172 nieletnich posiada rodziny o prawid�owej strukturze. Ze wzgl�du na brak danych w przypadku 7 nieletnich, stwierdzono, �e nieprawid�ow� struktur� posiada 16 rodzin, co stanowi 8,20 procent og�u. Tak wi�c co 11 nieletni pochodzi z rodziny o nieprawid�owej strukturze.
160
Jacek Stelmach
Sytuacja rodzinna badanych
Na podstawie przeprowadzonych bada� stwierdzono, �e wi�kszo�� badanych, tj. ponad 68 procent mieszka razem ze swoimi rodzicami.
Tabela 3
Sytuacja rodzinna badanych
Mieszka z: Badany pope�ni� przest�pstwo
grupowo p-ko indywidualnie p-ko
mieniu % 3 2 '? 5 o �*! % innym przepisom % mieniu % 3 3 '� 3 o &| % innym przepisom %
rodzicami 76 38,80 4 2,00 8 4,10 18 9,20 15 7,70 3 1,50
matk� 25 12,80 2 1,00 2 1,00 6 3,10 1 0,50 1 0,50
ojcem 3 1,50 0 - 0 - 0 - 1 0,50 0 -
dziadkami 2 1,00 0 - 0 - 1 0,50 0 - 0 -
matk� i ojczymem (konkubin em) 4 2,00 0 - 1 0,50 2 1,00 2 1,00 0 -
ojcem i macoch� (konkubin�) 2 1,00 0 - 0 - 1 0,50 0 - 0 -
w zak�adzie 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 -
inna odpowied� 1 0,50 0 - 0 - 0 - 0 - 0 -
Brak danych 9 4,60 0 - 0 - 0 - 1 0,50 0 -
Z bada� H. Kolakowskiej-Prze�omiec wynika, �e tylko 7 procent badanych jest wychowywanych w rodzinach rekonstruowanych.
�(...) Og�em 21 procent badanych wychowuje si� w rodzinach matek samotusch' (A. Krukowski, 1983, s. 87).
Wyniki te s� zbie�ne z wynikami osi�gni�tymi w trakcie bada� prowadzonych w S�dzie Rejonowym w Cieszynie.
W por�wnaniu jednak z badaniami I. Budrewicz (1992, s. 114), gdzie oko�o 72,2 procent badanych mieszka�o z rodzicami, stwierdzono, �e w grupie naszych badanych a� o blisko 10 procent mniej mieszka z rodzicami.
Wi�ksz� r�nic�, chocia� nie we wszystkich kategoriach, mo�na zaobserwowa� w zestawieniu wynik�w naszych bada� z wynikami bada� R. Giermakowskiej (1987), gdzie z grupy 200 nieletnich przest�pc�w: 41,5 procent mieszka�o z ojcem i matk�, 35,5 procent - z matk�, 4,5 procent - z ojcem, 2,0 - procent z innym cz�onkiem rodziny, 11,5 procent - z matk� i ojczymem, 1,0 procent - z rodzicami zast�pczymi, 4,0
1 Uzyskano tylko jedn� odpowied� w tej kategorii, dotycz�c� siostry nieletniego.
RODZINNE UWARUNKOWANIA PRZEST�PCZO�CI NIELETNICH...
161
procent - w Pa�stwowych Domach Dziecka. Wynika to jednak przede wszystkim z tego, �e nieletni ci pochodz� z grupy dobranej wed�ug kategorii ci�ko�ci przest�pstwa.
W prowadzonych przez nas badaniach 63,40 procent nieletnich mieszka w rodzinach o prawid�owej strukturze. Tak wi�c w blisko 40 procentach przypadk�w stwierdzi� mo�na zamieszkiwanie badanych w rozbitych rodzinach.
Wykszta�cenie rodzic�w
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.