11,23)
przyimek: do mamy w
odpowiedzi na pytanie „Do
kogo mówisz?" (1,11,23) —
tu u¿ycie poprawne, ale
przewa¿nie, prawie do koñ-
ca okresu IV, b³êdne
liczebnik porz¹dkowy
ciecie 'trzecie^ (1,11,23)
ze zrozumieniem
III. Okres zdania, sygna³u dwuklasowego (2-3)
Ewolucja wypowiedzi jêzykowych: opanowywanie
sprawnoœci stosowaniu regu³ gramatycznych
samodzielnych
symboli jêzykowych
umiejêtnoœci realizacji fonemów
Rozwój zaciekawienia i
œwiadomoœci jêzykowej
Wzrastanie ciekawoœci umys³owej
Narodziny rymowanki
— zdania: wykrzyknikowe (2,0,17)
— wspó³rzêdne wynikowe
(2,0,18)
— zdrobnienia, np. bapciento
babcieñko* (2,1,4)
— uogólnienie e ruchomego
w temacie rzeczownika np
iesa 'psa* (2,1,9)
- zastosowanie obcego formatu, np. ide do tompienia
idê do k¹pielP (2,1,28), ale niezad³ugo poprawnie: dt
mpieji (2,2,9)
neologizm czasownikowy np. szuruburamy 'mówim) szuruburu* (2,2,2)
— zgrubienia, np.jadeh 'wia
derko* (2.2.6)
podrzêdne okoHcznikow przyczyny (2,2,19)
wspó³rzêdne przeciwstaw ne (2,2,27)
— rzeczownik: u¿ycie koñ
cówki z innej deklinacji (mê
skiej), np. idziemy z bapciem
(2,0,1)
— wykrzyknik ekspresyjny.
np. o choioba! cio fo? (2,2,19)
— przyimek: u¿ycie popraw
ne, jednak z nieadekwatnym
przypadkiem np. ponieskw
mnie nad wiœlom '... nad wis³ê.
tj. wodê1 (2,3,15)
— niew³aœciwe u¿ycie przyim-
ka, np. do pieœla najedz ii
'samochut (2,3,20)
— przymiotniki oznaczaj¹ce
barwê (2,4,7)
— zaimek przymiotnikowy
lo moje, a lo ciebie siom (2,5.3
— rzeczownik: wprowadzenie
innego rodzaju, np. nie ma
noria 'nie ma nocy* (2,9,2)
— wszystkie samog³oski, tak
¿e nosówki
spó³g³oski:
— wargowe twarde i zmiêk
czone: p b p' b' m m' t
— wargowo-zêbowe: / w f w'
— przedniojêzykowe: —- zê
bowe: / dn, sporadyczne: s Z c
dz
- dzi¹slowe: / /', sporadycznie: sz ¿ cz di
— œrodkowojêzykowe œ ¿ æ di
ñ J
— tylnojêzykowe zwarte
twarde i zmiêkczone: k g k
g'; szczelinowa ch
- przyswojenie sobie syste
mu fonologicznego biernie,
bez umiejêtnoœci w³aœciwego
realizowania go (2,4,13;
2,6;3,0)
— znajomoœæ swego imienia i
nazwiska (2,0,1)
— d¹¿enie do œcis³ego wyra
¿ania siê, np. nie ma i jest,
wnet potem: nie by³o i nie ma i
jest (2,0,18)
— samorzutne poprawienie
w³asnej wymowy = autoko-
rekcja wymawianiowa (2,1,27)
— u¿ycie opisu w przypadku
nieznajomoœci nazwy, np. dzie
jeœ ten... do siadania? — cho
dzi³o o koc (2.2.19)
poprawianie we w³asnej wypowiedzi = autokorekcja jêzykowa:
czasu, np. beñdzie jechai na pojedzie (2.3)
osoby, np. a tu jest nuœti.. sorn nuœti (2,3,4)
postaci czasownika, np psiewiuje siê na pœicwiacielan siê (2,3,17)
— pytanie o przyczynê, np. dlaczego pani posz³a, dlaczego ma ch³opców? (2,1,17); dlaczego niektóre kwiaty s¹ nie³adne? (2,1,19); dlaczego spotkana dziewczynka chodzi boso? (2,2,14); dlaczego jest wiatr? (2,2,17); dlaczego pada deszcz? (2,2,23); dlaczego z komina poci¹gu leci dym? (2,2,23)
— pytania inne, z ¿ycia codziennego, jak: ile kosztuj¹ pewne przedmioty? (2,3); z czego s¹ zrobione i kto je zrobi³? (2,9); co robi¹ ró¿ni rzemieœlnicy? (2,10): o marynarzach (2,10); o rybce (2.10) itd.
vyg³aszanie przejê-ych od otoczenia wierszyków (2,1,6) — powtarzanie czêœci w³asnej wypowiedzi, np. ide do domu, bo ioji tnie nuœta, bo boji nuœta, bo boji tnie nuœta, bo boji mie nuœta! (2,2.16)
c.d. tab. III.
i
2
3
4
5
6
7
2,(1
— formy trybu przypuszcza-
— koñcówki rzeczownika w
T,u
j¹cego jeszcze niepoprawne.
liczbie mnogiej, np. muchy na
np. gdyby nie jadom stamo-
nnttfi (2,3.25)
chody. mo¿na na jezdni cho-
— koñcówki zaimka, np. mv
dziæ (2,3,20)
psuje [parasola] cie na ...ci
— imies³ów bierny, np. zia-moæniona (2,3,23)
(2,4,17) — znajomoœæ synonimów.
— formy czasu teraŸniejszego
np, poltaœki — spodnie
(2,3,29)
(2,3,22)
— neologizm rzeczownikowy,
— poprawianie formy jêzyko-
np. paziula 'górka1 (2.4,1)
wej w wypowiedzi rozmówcy
— cytat, np. je ja! dupi myd³o
(2,3,28)
'je jak g³upi myd³o' (2,4,29)
— zdawanie sobie sprawy z
— wytwory tzw. etymologii
wartoœci uczuciowej (ujemnej)
ludowej, np. siadanto 'œnia-
wyrazu (2,7,10)
danko1 (2,5.16)
— œwiadomoœæ metajêzyko-
— rozkaŸnik (2,5,16)
wa:
— formy czasu przesz³ego
— interpretacja formy zaim-
(2,5,17)
kowej: my bawimy siê = ja
— stopniowanie przymiotni-
bawiê sie i dziadzia bawi sie
ka, np. mas lepsiejsiom (poduszkê) (2,6,25)
(2,7,26)
— dyskurs terminologiczny,
np. [ten] miot sie naziwa sie-
telta (2,8,27)
- objaœnienie pochodzenia
wyrazu (2,10,23)
— pytanie o nazwê przedmio-
tu, np. cio lo siê naziwa? 'jak
to siê nazywa?' = zaciekawie-
nie jêzykowe (2.11,11)
IV. Okres swoistej mowy dziecka, swoistych form jêzykowych (3-7)
FM
oiucja wypowiedzi dziecka
Narodziny rymowanki
Wiek
sprawnoϾ w stosowaniu zasad
samodzielne symbole jêzykowe
realizacja fonemów
U progu czytania i pisania
Rozwój zaciekawienia i œwiadomoœci jêzykowej
Wzrastanie ciekawoœci umys³owej